Het jaar 2020 was ook op het gebied van Kunst, Cultuur en Erfgoed een bijzonder jaar. De coronamaatregelen zorgden voor de nodige hindernissen waardoor er veel creativiteit nodig was van de sector en van de gemeentelijke medewerkers. We geven een kort overzicht van zowel de problemen waar de sector het afgelopen jaar tegenaan liep, als de activiteiten die plaatsvonden.
Culturele instellingen
De doelstelling van de culturele instellingen in 2020 was om het gezamenlijke kunst-, cultuur- en cultuureducatieaanbod voort te zetten en nog verder door te ontwikkelen en te bestendigen. Door de coronamaatregelen vanaf maart 2020, liep ook in deze sector veel anders dan gepland.
De instellingen kwamen in zwaar weer, ondanks de positieve wil en de creativiteit om binnen de grenzen van de maatregelen zoveel mogelijk activiteiten te laten plaatsvinden. De opgelopen schade kon worden opgevangen door de steunmaatregelen vanuit het Rijk en de subsidie Noodsteun culturele instellingen van de Provincie Zuid-Holland.
Door de coronamaatregelen kwamen minder kinderen in aanraking met kunst en cultuur en de beoefening van kunsten. Zij konden geen of beperkt een bezoek brengen aan de culturele instellingen. De culturele instellingen hebben alles in het werk gesteld om hun doelgroepen toch te bereiken met een passend aanbod, bijvoorbeeld online. Zo heeft Kade 40 zoveel mogelijk van hun aanbod omgezet in online lessen, gaven zij een spoedcursus corona-communicatie voor bedrijven en verenigingen en hebben zij een kunst-escaperoom ontwikkeld en online gezet.
De ontvlochten en gefuseerde bibliotheek werd vanaf 1 januari 2020 een regionale organisatie voor de gemeenten Vlaardingen, Maassluis en Midden-Delfland.
Museum Vlaardingen ontving voor de uitvoering van het bedrijfsplan 2018-2021 de tweede helft (€ 75.000) van de door gemeenteraad extra beschikbaar gestelde subsidie. Door de coronamaatregelen moest het museum deels sluiten of kon het alleen onder voorwaarden open. Hierdoor kon het museum de vliegwielactiviteiten zoals opgenomen in het bedrijfsplan slechts beperkt uitvoeren. De subsidieperiode is daarom met een jaar verlengd; 75% van de beschikbaar gestelde extra middelen van € 75.000, - gebruikt het museum om de vliegwielactiviteiten in 2021 weer aan te wakkeren en uit te voeren.
De Kroepoekfabriek en de Stadsgehoorzaal konden een groot deel van het jaar geen bezoekers in hun panden ontvangen. Als antwoord daarop boden zij o.a. live-streams aan. Zo faciliteerde de Kroepoekfabriek zowel bands als bijvoorbeeld Hogeschool Rotterdam op deze manier en organiseerde de Stadsgehoorzaal een livestream van Talk of the Town.
Evenementen
Bijna alle evenementen konden door de coronamaatregelen niet doorgaan. Dit gold o.a. voor grote evenementen als het Haring- en Bierfeest, het Zomerterras, Koningsdag, de Sinterklaasintocht en het Holland Event (Flardinga Handel en Wandel). Voor deze evenementen bestaat in de subsidieverordening de mogelijkheid om de subsidieperiode te verlengen waardoor deze evenementen alsnog in 2021 gerealiseerd kunnen worden.
Het Stadsstrand kon in 2020 als gesubsidieerd evenement in aangepaste vorm toch door gaan. Een klein aantal activiteiten, zoals het drive-in-concert op 21 juni aan het Stadsstrand (het enige drive-in-concert op dat moment in Nederland) is mogelijk gemaakt.
Een ander bijzonder evenement dat plaatsvond, was het Terras Theater in augustus, georganiseerd door de Stadsgehoorzaal.
Ook is er een burgerinitiatief opgericht voor de viering in 2023 van 750 jaar stad Vlaardingen. Vanwege de coronamaatregelen heeft er nog geen fysieke bijeenkomst kunnen plaatsvinden.
Kunst in de openbare ruimte
Met behulp van vrijwilligers zijn we gestart met het volledig inventariseren van de kunst in de openbare ruimte. Het geheel is met foto’s en beschrijvingen vastgelegd en verwerkt in de museale database Adlib.
Ons erfgoed zichtbaar in de stad
Ook dit jaar hebben we er aan gewerkt om ons erfgoed meer zichtbaar te maken. Zo hebben we op diverse plekken in de stad bijvoorbeeld informatieborden geplaatst.
Op 12 februari onthulden wethouder Bart de Leede met gedeputeerde Willy de Zoete een metalen kijker aan de Westhavenkade tegenover Museum Vlaardingen. De kijker geeft een blik op Vlaardingen rond 1018. Op de 'Dag van de Slag'.
Ook organiseerde het Museum Vlaardingen een webseminar in het museum. Hiermee opende het museum bovendien de tentoonstelling over de Hoogstraat als mogelijk oudste straat van Holland.
Archeologisch onderzoek
In april vond er een grootschalig onderzoek plaats op de locatie De Laat in de wijk Holy. Op deze plek kwamen resten tevoorschijn van een nederzetting uit de 11e of de 12e eeuw. Een van de onderzoeksvragen is of deze nederzetting is verlaten door de grote overstromingsrampen die Vlaardingen in de 12e eeuw troffen.
Holland-tafel
Provincie Zuid-Holland heeft in 2020 het initiatief genomen voor de oprichting van een Holland-tafel. De Holland-tafel heeft tot doel om mensen die ambities hebben rondom het thema Ontstaan van Holland bij elkaar te brengen en tot een gezamenlijke ambitie te komen en een gezamenlijk activiteitenprogramma. De Provincie heeft Wethouder Bart de Leede gevraagd als voorzitter. Een eerste kennismakingsbijeenkomst vond plaats op 18 september op het landgoed Ockenburgh in Den Haag met een welkom van gedeputeerde Willy de Zoete.
Landschapstriënnale
Begin 2020 werd een onderzoek afgerond naar de haalbaarheid om de Landschapstriënnale in 2023 in gezamenlijkheid voor het Midden-Delfland gebied te organiseren. Gaandeweg kwamen er twijfels of de Landschapstriënnale het juiste middel is om het landschap Midden-Delfland in de schijnwerpers te zetten. Ook bleek het organiseren van de triënnale vanuit financieel oogpunt niet haalbaar.
Kadernota Erfgoed en Collectieplan
Het team Kunst, Cultuur en Erfgoed heeft, voortkomend uit de Kadernota Erfgoed, een integraal collectieplan opgesteld voor alle gemeentelijke kunst- en erfgoedcollecties. Het college van B&W heeft dit plan op 12 mei 2020 vastgesteld. Het collectieplan voorziet onder andere in inventarisatie van de gemeentelijke collecties, de registratie, de ontsluiting en het zichtbaar maken. Ook is de missie van het team vastgelegd: “Met hart voor ons vak stimuleren we het gebruik van Vlaardings(e) kunst, cultuur en erfgoed”. Daarnaast is het team begonnen met een beleidsplan voor de omgang van verweesde objecten. Dat zijn objecten, zoals kunst- of bouwhistorische zaken, die niet meer verbonden zijn aan de plek waarvoor ze gemaakt zijn. De bedoeling is om deze zoveel als mogelijk weer een plek te geven in onze stad.
Archeologisch en bouwhistorisch depot
Door de coronamaatregelen hebben de vrijwilligers van het archeologisch & bouwhistorisch depot sinds maart noodgedwongen thuis gezeten. Hierdoor zijn de werkzaamheden voor een groot deel stil gevallen. Het controleren, registreren, conserveren, tekenen en fotograferen van collectiestukken vond nagenoeg niet plaats. Ook liep de termijn voor het volledig verwerken van bruikleenaanvragen en overdrachten daardoor op: van 1-2 werkweken naar 3-4 weken. De bruikleenaanvragen zijn in 2020 echter ook bijna gehalveerd. De educatieve activiteiten kwamen in 2020 op een laag pitje te staan.
Stadsarchief
Het Stadsarchief is door de coronamaatregelen nagenoeg het hele jaar alleen op afspraak toegankelijk geweest. De dienstverlening vond daardoor veelal op maat en digitaal plaats. Dat betekende meer werk voor de medewerkers.
De vrijwilligers van het Stadsarchief bleven noodgedwongen thuis, wat helaas een achterstand in het geplande werk heeft opgeleverd.
Van de zeer vele door het Stadsarchief verrichte onderzoeken, sprong er in 2020 – qua reikwijdte en impact – één uit. Het onderzoekscollectief Pointer (KRO-NCRV) benaderde alle Nederlandse gemeenten, dus ook Vlaardingen, met een aantal vragen omtrent het lot van het vastgoed van joodse inwoners, dat hen in de Tweede Wereldoorlog door de bezetter wederrechtelijk is ontnomen. Het Stadsarchief heeft dit intensieve onderzoek met veel kennis en kunde uitgevoerd.
Een onderzoek als dit laat zien dat het bewaren en ontsluiten van het papieren erfgoed niet alleen voor recreatief gebruik, maar ook voor waarheidsvinding en/of overheidsverantwoording relevant is.
Monumenten en beeldbepalende panden
In 2020 keerde de gemeente diverse subsidies uit aan eigenaren van monumenten voor onderzoek of onderhoud van de Vlaardingse monumenten. Ook zijn we gestart met de actualisatie van de erfgoedverordening in relatie tot de intreding van de Omgevingswet.
We hadden gehoopt dat Stadsherstel Maassteden in Vlaardingen een pand met cultuurhistorische waarden kon verwerven om te restaureren en te exploiteren. Helaas is dit nog niet gelukt.
Samen met alle kerkeigenaren hebben we dit jaar verder gewerkt aan een Kerkenvisie Vlaardingen over het toekomstbeeld van gebedshuizen. Hiervoor hebben we in de eerste helft van het jaar (digitaal) gesprekken met alle eigenaren gevoerd. Dat gaf ons een goed beeld van de verwachtingen die zij hebben voor de komende tien jaar voor hun genootschap en voor hun gebouw. In oktober was er weer een bijeenkomst. Hier in stond het onderzoek naar de gebedshuizen in Vlaardingen vanuit historisch oogpunt centraal. Daarnaast hebben we de conclusies gedeeld van de gesprekken en hebben we de waardering afgerond op het gebied van cultuurhistorie, stedenbouw, architectuur en interieur. Dit project heeft een vervolg en afronding in 2021.