Paragrafen

De lokale heffingen zijn de inkomsten die verkregen worden op grond van publiekrechtelijke regels. De heffingen zijn gebaseerd op wettelijke bepalingen. Bij de lokale lasten maken we onderscheid tussen zuivere belastingen, heffingen en retributies:

• De zuivere belastingen behoren tot de algemene dekkingsmiddelen en zijn voor de uitvoering van collectieve vormen van dienstverlening, maar ook individuele vormen van dienstverlening zonder een duidelijke relatie tussen dienstverlening en belasting. In Vlaardingen onderscheiden we: onroerendezaakbelasting (OZB), precariobelastingen en toeristenbelasting.
• De heffingen zijn voor de dekking van de kosten voor uitvoering van publiekrechtelijke dienstverlening. Dat houdt in dat de belastingplichtige ook moet betalen als hij de dienst niet wenst. Voorbeelden van heffingen zijn afvalstoffenheffing en rioolheffing.
• De retributies zijn vergoedingen voor individuele dienstverlening van typische overheidsdiensten van publiekrechtelijke aard. Voorbeelden hiervan zijn leges voor paspoort en rijbewijs.

De tarieven van de lokale heffingen zijn vooralsnog volgens de uitgangspunten onder het kopje ‘Beleid’ aangepast. Deze uitgangspunten worden aan het einde van het jaar in de belastingverordeningen verwerkt zodat zij in werking treden voor het belastingjaar 2026.

Uitgangspunten van het gemeentelijk beleid ten aanzien van de belastingen en heffingen zijn:

• De onroerendezaakbelasting: de OZB-opbrengsten worden verhoogd met 3.3% conform de CPI-inflatie van januari 2025, zoals is vastgelegd in het coalitieakkoord 2022-2026 'Groei en Bloei voor Vlaardingen'.
• De overige heffingen (precario-, toeristen-, reclame- en parkeerbelasting) stijgen eveneens met de algemene indexering van 3,3%.
• Voor de bepaling van de wettelijke tarieven en het tarief voor de Zeehavengelden en Binnenhavengelden lift Vlaardingen mee met Rotterdam.
• Het tarief voor het rioolrecht, gebaseerd op het verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan, wordt € 212,07.
• Het tarief voor de afvalstoffenheffing, gebaseerd op de gewenste opbrengst in combinatie met het aantal huishoudens, blijft € 317,69 voor een éénpersoonshuishouden en € 406,20 voor een meerpersoonshuishouden.
• De Bedrijven Investeringszone (BIZ) wordt opgeheven, aangezien dit onderdeel wordt van het ondernemersfonds.
• De parkeertarieven kennen een eigen regime en worden bij afzonderlijk raadsbesluit vastgesteld.

Onder de woonlasten verstaan we het gemiddelde bedrag dat een huishouden in Vlaardingen betaalt aan OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing. De ontwikkeling van de woonlasten van de afgelopen jaren en een raming voor het komende jaar ziet er als volgt uit:

Het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO) geeft sinds 1997 met de ’Atlas van de lokale lasten‘ inzicht in de woonlasten per gemeente en de posities die de gemeenten ten opzichte van elkaar innemen in Nederland. Hierbij geldt dat nummer 1 de goedkoopste gemeente is en nummer 346 de duurste. In de atlas van 2025 neemt Vlaardingen de 207e plaats in op basis van de woonlasten zoals die in de tabel hierboven zijn berekend. In 2025 zat Vlaardingen € 14,00 boven de landelijke gemiddelde woonlasten.

Overigens liggen de woonlasten van 80% van alle gemeenten heel dicht bij elkaar en rond het landelijk gemiddelde. Wat betreft de omringende gemeenten bedragen de woonlasten:

De hoogte van de onroerendezaakbelastingen is een combinatie van de waarde in het economische verkeer van een pand en het vastgestelde tarief. De waarde van alle onroerende zaken wordt jaarlijks vastgesteld. De onroerendezaakbelastingen bestaan uit een ‘eigenarenbelasting’ voor woningen en een ‘eigenarenbelasting’ voor niet-woningen. In de belastingen van de niet-woningen is een extra verhoging inbegrepen. De extra opbrengst komt ten goede van het Ondernemersfonds.

De grondslag van de OZB voor het jaar 2026 is de waarde van onroerende zaken op 1 januari 2025. De ontwikkeling van de OZB-tarieven over de afgelopen jaren is als volgt:

De precariobelasting is een belasting op het hebben van voorwerpen op, in of boven gemeentegrond en -water. Bijvoorbeeld terrassen, reclame-uitingen en bouwmaterialen, maar ook de leidingen, kabels en buizen in de grond.

• Opbrengst precariobelasting in totaal: € 0,4 miljoen

De toeristenbelasting is een algemene belasting voor het houden van verblijf met overnachting tegen een vergoeding door niet-ingezetenen. Het tarief wordt verhoogd met het algemene indexpercentage van 3,3%. De opbrengst van de toeristenbelasting is afhankelijk van het aantal overnachtingen in de gemeente, zodat de opbrengst kan fluctueren. Economische ontwikkelingen kunnen zorgen voor een lagere of hogere opbrengst. 

Industrieterrein de Vergulde Hand was aangewezen als een BIZ waar een BIZ-bijdrage werd geheven. De bijdrage kwam van de gebruikers van de op dit terrein gelegen bedrijven. In 2022 is door het bestuur van de BIZ besloten om geen draagvlakmeeting uit te voeren, waardoor het heffen van een bijdrage niet mogelijk is. Naar verwachting wordt de BIZ eind 2025 opgeheven en wordt  het industrieterrein de Vergulde Hand als GGO (Gebied Gebonden Organisatie) onderdeel van het Ondernemersfonds.

De rioolheffing is een heffing om het beheer en het onderhoud van het gemeentelijk rioolstelsel te bekostigen. Uitgangspunt bij deze heffing is dat de tarieven kostendekkend zijn. De stijging van de rioolheffing is dus afhankelijk van de ontwikkeling van de kosten. Voor het beheer en onderhoud op de lange termijn is een gemeentelijk rioleringsplan opgesteld waarin onder andere de kosten zijn opgenomen die door middel van een rioolheffing moeten worden gedekt. Hieronder vallen ook deels de kosten van klimaatadaptatie.

Voor 2026 wordt de rioolheffing voor eigenaren € 212,07 per perceel.

De afvalstoffenheffing is een heffing om het ophalen en verwerken van de huishoudelijke afvalstoffen te bekostigen. Uitgangspunt bij deze heffing is dat de tarieven kostendekkend zijn. De stijging of daling van de afvalstoffenheffing is mede afhankelijk van de ontwikkeling van de kosten. Bij deze heffing wordt een tariefdifferentiatie toegepast ten behoeve van één- en meerpersoonshuishoudens. 

De tarieven in 2026 blijven hetzelfde ten opzichte van de tarieven in 2025. 

Onder de naam reinigingsrecht wordt een retributie geheven voor het periodiek verwijderen en verwerken van bedrijfsafvalstoffen. Het reinigingsrecht wordt geheven van degene die van de dienst gebruik maakt en het tarief is afhankelijk van het aangeboden afval. De tarieven worden verhoogd met de algemene indexering van 3,3%.

Deze retributie wordt geheven van vaartuigen die gebruik maken van het openbare gemeentewater, openbare werken en inrichtingen en voor diensten die door de gemeente met betrekking tot een vaartuig verstrekt worden. In de regel wordt het havengeld geheven van de kapitein, de schipper, de reder of de eigenaar van het vaartuig. De tarieven in Vlaardingen sluiten aan bij de tarieven vermeld in de ‘General Terms and Conditions’, including renewed port tariffs, die zijn vastgesteld en bekendgemaakt door het Havenbedrijf Rotterdam N.V.

Deze retributie wordt geheven van pleziervaartuigen en andere ter recreatie dienende vaartuigen die gebruik maken van het openbare gemeentewater, openbare werken en inrichtingen en voor diensten die door de gemeente met betrekking tot een vaartuig verstrekt worden. In de regel wordt het havengeld voor pleziervaartuigen geheven van de schipper of de eigenaar van het vaartuig. De tarieven worden verhoogd met de algemene indexering van 3,3%.

Deze retributie wordt geheven voor het hebben van een vaste ligplaats aan een kade. Het ligplaatsgeld wordt geheven van degene die de vaste ligplaats inneemt. De tarieven worden verhoogd met de algemene indexering van 3,3%.

Deze retributie wordt geheven voor het verblijf met een zeeschip in de haven van Vlaardingen alsmede voor het gebruik van gemeente-eigendommen, havenfaciliteiten en dienstverlening in dat verband. In de regel wordt het zeehavengeld geheven van de kapitein, de schipper, de reder of de eigenaar van het schip of degene die de handelingen heeft verricht ter voorbereiding van het verblijf van het zeeschip. De tarieven in Vlaardingen sluiten aan bij de tarieven vermeld in de ‘General Terms and Conditions, including renewed port tariffs’, die zijn vastgesteld en bekendgemaakt door het Havenbedrijf Rotterdam N.V.

Deze retributie wordt geheven voor het gebruik van de begraafplaats en voor verleende diensten in verband met de begraafplaats. Lijkbezorgingsrechten worden geheven van de aanvrager van de dienst, dan wel van degene voor wie de dienst wordt verricht. De tarieven worden verhoogd met de algemene indexering van 3,3%.

Deze belasting wordt geheven voor het gedurende een aaneengesloten periode laten staan van een voertuig binnen de gemeente. De belasting wordt geheven van degene die het voertuig heeft laten staan of de houder van het voertuig. De tarieven worden aan de hand van eigen beleid afzonderlijk vastgesteld.

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor een groot aantal taken. Een deel van deze taken wordt in de vorm van een dienst door bewoners of bedrijven individueel afgenomen. Om gemeenten tegemoet te komen in de kosten die zijn gerelateerd aan deze taken, betalen afnemers van gemeentelijke diensten leges. In de regel gaat het hierbij om het verstrekken van documenten of het verlenen van vergunningen. Leges behoren tot de retributies en worden geheven voor het in behandeling nemen van de aanvraag en worden geheven bij de aanvrager. Ook moeten leges worden betaald als de aanvraag niet leidt tot een positief resultaat. De tarieven worden in beginsel verhoogd met de algemene indexering van 3,3% met uitzondering van de wettelijke leges. Daarnaast wordt een voorstel voorbereid om voor enkele leges op basis van kostendekkendheid de tarieven te verhogen, zodat ze meer in overeenstemming worden gebracht met de uren die benodigd zijn voor het afronden van de aanvraag.

Net als bij alle andere retributies mogen de baten de lasten niet overstijgen, maar bij de leges gaat het om een groot aantal soorten van dienstverlening gebundeld in één belastingverordening. Omdat breed wordt gevoeld dat kruissubsidiëring tussen dienstverlening van volstrekt verschillende aard onwenselijk is, heeft de VNG de modelverordening onderverdeeld in drie titels: algemene dienstverlening, dienstverlening vallend onder de fysieke leefomgeving en dienstverlening vallend onder de Europese Dienstenrichtlijn. De Vlaardingse legesverordening is naar dit model ingedeeld. Kruissubsidie tussen deze titels is ongewenst, maar niet verboden. Kruissubsidie binnen een titel in de legesverordening is toegestaan. Zolang het kruissubsidiëring tussen hoofdstukken betreft, blijkt de mate van kruissubsidiëring al uit de kostenopstelling. Ook hier geldt dat de gemeente de reden van de kruissubsidie moet vermelden. Er is geen sprake van een rechtvaardigingsgrond, omdat kruissubsidiëring toegestaan is.

Voor mensen met de laagste inkomens bestaat de mogelijkheid van gehele of gedeeltelijke kwijtschelding van de lokale lasten. De regels voor het toekennen worden bepaald door de rijksoverheid in de Invorderingswet. Deze regels komen erop neer dat kwijtschelding mag worden verleend aan belastingplichtigen, die een inkomen hebben dat niet hoger ligt dan de bijstandsnorm.
Gemeenten mogen hier in die zin van afwijken dat een lager inkomen wordt gehanteerd. De gemeente Vlaardingen hanteert de zogenaamde 100%-norm, dat betekent dat inwoners van Vlaardingen met een inkomen op bijstandsniveau in beginsel voor kwijtschelding in aanmerking komen.

Voor welke belastingen kwijtschelding wordt verleend, mogen gemeenten zelf bepalen. In Vlaardingen kan enkel kwijtschelding worden aangevraagd voor de afvalstoffenheffing.

Naar verwachting komen, rekening houdend met de ervaringen in voorgaande jaren, zo’n 2.700 huishoudens voor (gedeeltelijke) kwijtschelding in aanmerking. Wij verwachten in 2026 een bedrag van circa € 1 miljoen te besteden aan kwijtscheldingen. De ontwikkeling van deze post wordt nauwlettend gevolgd.

Nadat de begroting is vastgesteld worden de desbetreffende verordeningen hierop aangepast, alsmede aan wets- en beleidswijzigingen. De verordeningen worden daarna in de decembervergadering van 2025 ter vaststelling aan de raad aangeboden.

Voldoende weerstandsvermogen om risico's op te kunnen vangen is voor een gemeente absolute noodzaak. In Vlaardingen maakt risicomanagement structureel onderdeel uit van de Planning & Control-cyclus. Zo vindt tweemaal per jaar, zowel bij de begroting als bij de jaarrekening, een risico-inventarisatie en een risicowaardering plaats. Naast onzekerheden als gevolg van landelijke politiek, spelen in Vlaardingen ontwikkelingen waarvan de risico’s nog onzeker zijn en die extra aandacht vragen bij het opstellen van de begroting.

In de voorjaarsnota 2025  heeft u een update ontvangen van de begroting, de tegenvallers en meevallers. In de voorjaarsnota nemen wij u ook mee met de wijzigingen in het weerstandsvermogen. In deze begroting van 2026 kijken we terug naar begroting 2025. Deze verschillen duiden wij aan. Hierdoor kan het zijn dat u cijfers niet direct herkent vanuit de voorjaarsnota, omdat we verder terugkijken naar de begroting 2025.    Bij de voorjaarsnota is een belangrijke afwijking ten opzicht van de begroting 2025 de kans verwerking ten aanzien van een specifiek project Mrija. 

Het weerstandsvermogen wordt net als bij de jaarrekening geactualiseerd en daarbij presenteren we de risico-ontwikkeling ten opzichte van de voorgaande begroting 2025. Artikel 11 van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) beschrijft het weerstandsvermogen als volgt: “Het weerstandsvermogen geeft de relatie aan tussen de weerstandscapaciteit (de beschikbare middelen om niet begrote kosten te dekken) en de risico’s van mogelijk materiële financiële betekenis waarvoor geen maatregelen zijn getroffen”. Dit weerstandsvermogen wordt weergegeven in een verhoudingsgetal of ratio.

Weerstandsvermogen = aanwezige weerstandscapaciteit /risico's * 100% 

De gewenste weerstandscapaciteit is het geldbedrag dat idealiter aanwezig is om de risico’s af te dekken. De hoogte van de gewenste weerstandscapaciteit is afhankelijk van de binnen de gemeente aanwezige risico's en van de ingeschatte risicobedragen (per risico). Het gemeentelijk beleid streeft naar het realiseren van een weerstandsvermogen tussen 170% (weerstandsratio 1,7 ruim voldoende) en 100% (weerstandsratio van 1,0 absolute ondergrens). 

Afsluitend geven wij u inzicht in de onbenutte belastingcapaciteit en de ontwikkeling van weerstandsratio over de komende jaren. Let op: hierbij worden geprognosticeerde cijfers gebruikt. Deze geven dus geen werkelijk beeld, maar een indicatie.

De aanwezige weerstandscapaciteit bestaat uit het totaal aan middelen dat de gemeente beschikbaar heeft of op korte termijn vrij kan maken om financiële tegenvallers op te vangen. De algemene reserve vormt daarbij het al beschikbare deel. De verwachtte weerstandscapaciteit per 1 januari 2026 is € 47.59 miljoen.

De gewenste weerstandscapaciteit bestaat uit middelen die de gemeente beschikbaar zou moeten hebben of op korte termijn vrij zou moeten kunnen maken om de waargenomen risico's financieel te kunnen dekken als deze zich voordoen in de geschatte mate (kans x impact).

Om dit bedrag te kunnen bepalen, wordt er een simulatie uitgevoerd voor het berekenen van de benodigde weerstandscapaciteit op basis van de Monte Carlo methode. De basis van deze simulatie is het inventariseren en het inschatten van de risico’s. 

Op basis van de interne analyse van risico’s (zie hiervoor de risicomatrix verderop) is de gewenste weerstandscapaciteit nu ingeschat op € 41.89 miljoen. Tegen de omvang van de verwachtte weerstandscapaciteit per 1 januari 2026 van € 47.59 miljoen levert dit een weerstandsratio op van: 1.14.

Weerstandsvermogen = € 47.59 miljoen/ € 41,89 miljoen = 1.14
De beleidsdoelstelling van de gemeente om een weerstandsratio tussen 1,0 (‘absolute ondergrens’) en 1,7 (‘ruim voldoende’) aan te houden is hiermee gehaald.

De activiteiten van de gemeente Vlaardingen gaan over een breed scala aan beleidsterreinen. Dit betekent dat onze gemeente blootgesteld is aan een groot aantal risico’s. In de aanpak van de risico--inventarisatie is bij het bepalen van de impact rekening gehouden met een structurele component. Voor structurele risico's is een factor 3 gebruikt om aan te sluiten bij een gemiddelde transitieperiode van 3 jaar voor het implementeren van beleidswijzigingen.

De benodigde weerstandscapaciteit stijgt ten opzichte van de berekening ervan bij de begroting 2025.De aanwezige weerstandscapaciteit daalt daarentegen. De gemeente investeert in de buitenruimte en moet extra bijleggen in het sociaal domein. In beide gevallen moet voor een deel de reserve van de gemeente worden aangesproken. Van een aantal risico’s neemt de impact toe vanwege structurele (economische) ontwikkelingen, voornamelijk door indexaties in verband met prijsstijgingen.  

Risico's die relatief de grootste impact hebben op de benodigde weerstandscapaciteit zitten binnen de grondexploitaties, de woningbouwopgave, de onzekerheid over de bijdrage uit het gemeentefonds en het sociaal domein (jeugdhulp, inkomensvoorziening, WMO).

Inflatie en stijgende prijzen
In de voorjaarsnota wordt een indexering cijfer gehanteerd van 3%. Momenteel worden investeringen niet aangepast aan de indexering op basis van CPI. Er blijft een risico als de prijsstijging hoger is dan indexatie. De aanpassing van de begroting aan de prijsontwikkeling, de zogenoemde indexering, is gekoppeld aan het CBS-percentage. Het uitgangspunt voor de begroting 2026 is indexering op basis van CPI. De indexering voor 2026 bedraagt: 3% en de verwachtte CPI voor 2026 bedraagt volgens de Rabobank 3%. Hiermee is de opgenomen verwachting in de voorjaarsnota gelijk aan de verwachtte prijsstijging in het maatschappelijk verkeer. 

In de begroting 2025 was ook een indexatie van 3% opgenomen. De verwachting voor 2025 is een CPI van 3,8%. De huidige indexatie voor de begroting van 2026 is met 3% meer in lijn met de verwachtte CPI van 2026 en geeft daarmee een kleiner risico. 

Jeugdzorg, participatie, WMO en armoedebestrijding
De uitvoering van jeugdhulp, participatie, WMO en armoedebestrijding (minimabeleid) is ondergebracht bij gemeenschappelijke regelingen. Risico’s zitten vooral in de onzekerheden over de (inschatting van de) omvang van de behoefte aan die diensten, de daarmee gepaard gaande kosten en de bijdragen vanuit het Rijk. In 2024 is er een extra bedrag naar jeugdzorg gegaan om buiten de begroting gemaakte uitgaven te dekken. De kosten in het sociaal domein lijken ook in 2026 te stijgen. Om het gat tussen uitgaven en begroting te dichten, is er structureel voor 2026 een extra bedrag toegezegd door het Rijk van 7,3 miljoen oplopend naar 8 miljoen in daaropvolgende jaren. Hiermee heeft de gemeente een stap gezet om de tekortkomingen het hoofd te bieden en zijn de verwachtte extra benodigde middelen gedaald. Ten aanzien voor 2026 blijven daarom dezelfde parameters gehanteerd zoals in 2025, omdat het been is bijgetrokken en de middelen zijn toegenomen in overeenstemming met de verwachting benodigde middelen sociaal domein.

Gemeentefonds
In de begroting is rekening gehouden met de meest recente ontwikkelingen rond het gemeentefonds. Hierover krijgen wij meer duidelijkheid als de begroting van het Rijk wordt gepresenteerd tijdens Prinsjesdag. In 2028 wordt er een nieuwe financieringssystematiek voor gemeenten ingevoerd. De nieuwe systematiek beoogt de autonomie van gemeenten te vergroten, maar gaat ook gepaard met een nieuwe verdeelsleutel van het gemeentefonds. Omdat de nieuwe systematiek mogelijk onvoldoende is geïmplementeerd en het oude systeem is beëindigd, ontstaat er mogelijk financieel gat, het ravijnjaar. Vlaardingen heeft hier rekening mee gehouden in de begroting en het deel voor jeugdzorg wordt wel gecompenseerd, daarom is de impact van een verlaging uit het gemeentefonds naar beneden bijgesteld. 

Meerjarenplanning grondzaken (MPG) en Meerjarenplanning Rivierzone (MPR).
De risico's zijn gebaseerd op het actuele beeld zoals opgenomen in de MPG 2024. Dit geeft een integraal beeld van zowel actieve als faciliterende projecten. Er is sprake van een stijging van het risico in het MPG op specifieke onderdelen, onder andere door toevoeging van AWZI/De Vergulde Hand. In 2026 zal de opvolging hiervan specifiek worden gevolgd en bij een volgende rapportage wordt een herzien beeld gegeven.

De MPR (gebiedsontwikkeling Rivierzone) is niet opgenomen, omdat hiervoor een bestemmingsreserve is opgenomen. Als de gebiedsontwikkeling volledig is gestart en er risico’s zijn die onvoldoende gedekt worden in de projectbegroting of vanuit de reserve wordt dit opgenomen in het weerstandsvermogen.
Daarnaast zijn de risico’s voor grondexploitaties uitgesplitst in vier verschillende bandbreedtes. Elk breedte staat voor een bepaalde kans. Door deze splitsing wordt de impact van risico’s specifieker geclusterd. Dit zorgt er met name voor dat de berekening een beter beeld schept van de werkelijke impact en kans.

Analyse tussen begroting 2025 en 2026 met toelichting op de voorname verschillen
Het totaal aan geïnventariseerde risico’s lag bij de begroting 2025 met een bedrag € 38.587.722 een stuk lager dan in 2026 met een bedrag van € 45.585.500. De verschillen zijn opgenomen in de tabel hieronder. Op een aantal posten gaan we hieronder nader op in.  

Oekraïnedorp
Bij de begroting 2025 is de verwachting opgenomen dat het project Oekraïnedorp financieel positief kon worden afgesloten eind 2025. Het verwachtte resultaat bedroeg ongeveer € 6 miljoen in het groen. Bij de begroting 2026 is deze kans komen te vervallen, omdat er sprake is van een positief resultaat en deze wordt opgenomen. Dit betekent dat in het weerstandsvermogen een kans van 6 miljoen vervalt en de eigen vermogen ter berekening benodigd weerstandsvermogen toeneemt. 
 
Cybercrime
Het bedrag voor het risico door cybercrime is toegenomen. We zien namelijk dat de gemeente Vlaardingen een doelwit blijft voor mogelijke cyberaanvallen, ook met het oog op de opvang van Oekraïners in Mrija. Hierdoor is het risico onverminderd aanwezig. Op basis van een beoordeling van casussen als Het Hof van Twente en Gemeente Antwerpen, is de impact naar boven bijgesteld. De kosten in deze situaties (Gemeente Antwerpen 11 miljoen herstelkosten met 565.000 inwoners en Hof van Twente 4,2 miljoen herstelkosten met 35.000 inwoners) hebben geleid tot een verhoging van de mogelijke impact. 

Japanse Duizendknoop 
In de wijk Vijfsluizen groeit de Japanse Duizendknoop. In deze wijk wordt op het oude Shell Sportpark een wijk gebouwd. Met de projectontwikkelaar zijn de afspraken over het verwijderen van de Japanse Duizendknoop onvoldoende vastgelegd. Hierdoor bestaat een risico dat de gemeente volledig opdraait voor de kosten in plaats van een 50 -50 verdeling met de ontwikkelaar, ten aanzien van de verwijdering van deze exoot. 

Terugbetalingen van startersleningen 
Op de post ‘Het Niet Terugbetalingen van startersleningen’ is in de afgelopen jaren driemaal een toevoeging geweest van ongeveer 1.4 miljoen. Dit betekent dat er meer mensen gebruik maken van de regeling en de post wordt aangevuld. Waarbij de gemeente risico draagt van 10% op de gehele schuld. De kans is nu vastgesteld op 5%, die wordt gemonitord en wordt mogelijk in de komende jaren bijgesteld.  

Claims en Nadeelcompensatie
Op de post Claims en Nadeelcompensatie is een daling waar te nemen ten opzichte van de begroting 2025. Dit komt door de uitspraak ten aanzien van de OZB-verhoging. Hiervoor is bij de jaarrekening 2024 een bedrag genomen en verwerkt in het resultaat. Het risico is daarmee vervallen en daalt terug naar de reguliere buffer voor Claims en Nadeelcompensatie.

Ontwikkeling risicobeheersing
Het weerstandsvermogen wordt opgebouwd uit een risico-inventarisatie. Hiervoor wordt de organisatie bevraagd. De transitie van beheer- naar ontwikkelgemeente brengt ook risico’s met zich mee. Dit vraagt van de organisatie om alert te zijn ten aanzien van de post ‘Claims & Nadeelcompensatie’ en de risico’s bij projecten in de openbare ruimte. In beide onderwerpen wordt ingezet op een integraal beeld van alle lopende zaken of projecten. Dit leidt tot een breder inzicht en daarmee kan het weerstandsvermogen scherper worden ingezet. Als ontwikkelgemeente is een gedegen buffer belangrijk, maar er moet ook oog zijn voor de ambities. Met deze ontwikkelingen is er aandacht voor beide kanten. 

Onbenutte belastingcapaciteit
Dit is een nieuw onderdeel in de paragraaf Weerstandsvermogen. In dit onderdeel wordt inzicht gegeven in de onbenutte belastingcapaciteit van de gemeente. Dit is de ruimte die de gemeente heeft om haar belastingen te verhogen en hiermee haar inkomsten te vergroten. Indien nodig kan de gemeente deze ruimte gebruiken om risico's te dekken en eventuele tegenvallers op te vangen. Zoals in het coalitieakkoord ‘Groei en Bloei voor Vlaardingen’ is afgesproken, zetten we het verhogen van de lokale lasten pas in als allerlaatste redmiddel. Het toevoegen van de onbenutte belastingcapaciteit is onderdeel van de houdbaarheidstest gemeentefinanciën en daarmee wordt het risicomanagement in lijn getrokken met de standaarden van de VNG. 

Een gemeente heeft middelen om in geval van tekorten te gebruiken. Hiervoor is het verhogen van de OZB de meest aannemelijke. In het geval dat er onvoldoende middelen blijken, kan de gemeente de OZB verhogen en hierbij (voorzichtigheidshalve) € 5 miljoen structureel extra inkomsten genereren. Dit bedrag is berekend op basis wat binnen de grenzen van redelijk en billijk ligt en met achtneming van de waarde van het huidige woningenbestand. 

Als deze structurele verhoging van inkomsten ten goede komt aan de algemene reserve dan neemt deze toe van € 47,59 miljoen tot € 52.59 miljoen. Dit leidt tot een weerstandsratio van 1.26. Dit is een toename van 0.12 op de huidige ratio. De gemeente kan de onbenutte belastingruimte gebruiken als er risico’s voordoen die de weerstandscapaciteit belasten. Dit is een laatste redmiddel voor het geval dat alle risico’s zich voordoen en de gemeente niet genoeg middelen heeft om deze op te vangen. Het is op dit moment niet waarschijnlijk dat deze situatie zich zal voordoen.

Als het OZB structureel wordt verhoogd, dan zien we een volgend scenario (zie onderstaand tabel). Hierbij moet worden gemeld dat dit op basis is van de huidige inzichten met een geprognotiseerde balanspositie. De cijfers geven daarmee een indicatie en geen definitief beeld. De tabel laat een dalend vrije eigen vermogen (algemene reserve) zien ten opzichte van een gelijkblijvende geïnventariseerde risico-inschatting. Definitieve cijfers kunnen afwijken. 

De voorgeschreven set van kengetallen geeft in samenhang een goed inzicht in de financiële positie van een gemeente.
Als gevolg van artikel 11 van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeente (BBV) worden kengetallen opgenomen voor:

• De netto schuldquote
• De netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen
• De solvabiliteitsratio
• De structurele exploitatieruimte
• De grondexploitatie
• De belastingcapaciteit

Bij ministeriële regeling zijn regels vastgesteld over de wijze waarop de kengetallen moeten worden vastgesteld en op welke wijze deze in de begroting worden opgenomen. In onderstaande tabel worden de kengetallen weergegeven, waarna elk kengetal nader wordt toegelicht.

De netto schuldquote beoordeelt de schuld als aandeel van de inkomsten. Eenvoudig gezegd betekent een netto-schuldquote van 100% dat de schuldenlast de omvang heeft van een jaaromzet.

Een grote portefeuille uitgeleende gelden aan derden en aan verbonden partijen kan het beeld nuanceren. Daarom is ook een kengetal opgenomen waarin de netto schuldquote gecorrigeerd wordt voor verstrekte leningen. De indicator vertoont ratio’s onder de 100%, maar kent een stijgend verloop richting 2026. De netto schuldquote loopt vooral op vanwege de stijging van de omvang van de leningenportefeuille.

Een netto schuldquote van tussen de 90% en 130% wordt als neutraal beschouwd.

De solvabiliteitsratio wordt berekend als verhouding tussen de verschillende vermogenscomponenten. Het gaat erom inzicht te krijgen in de mate waarin de gemeente in staat is aan zijn financiële verplichtingen te voldoen. Het kengetal geeft weer in hoeverre de in de activa geïnvesteerde vermogen door het eigen vermogen kan worden gefinancierd. Wanneer de helft of meer van het totaal vermogen uit eigen vermogen bestaat, dan is een gemeente voldoende solvabel. Is het kengetal voor solvabiliteit kleiner dan 30%, dan is er veel vreemd vermogen aanwezig en wordt dat als onvoldoende beoordeeld. Versterking van het eigen vermogen, lees de algemene reserve, is al enkele jaren ons streven mede vanwege de ons gestelde norm voor voldoende weerstandscapaciteit.

Het financiële kengetal ‘grondexploitatie’ geeft aan hoe groot de grondpositie (boekwaarde) is ten opzichte van de jaarlijkse baten. Wanneer een gemeente grond tegen de veel lagere prijs van landbouwgrond heeft aangekocht, loopt ze veel minder risico dan wanneer er dure grond is aangekocht en de vraag naar woningen is gestagneerd.

Een norm bepalen voor het kengetal grondexploitatie is lastig. De boekwaarde van de gronden in bezit zegt namelijk nog niets over de relatie tussen de vraag en aanbod van woningbouw dan wel m2-bedrijventerrein. Daarnaast is het van wezenlijk belang wat de te verwachte vraag zal zijn. De paragraaf Grondbeleid en het Meerjarenprogramma Grondzaken (MPG) bieden hierin meer inzicht.

De boekwaarde van de gronden geeft wel weer in welke mate er middelen zijn aangewend in de grondexploitatie. Dit geld dient namelijk ook nog terugverdiend te worden.

Dit kengetal is van belang om te kunnen beoordelen welke structurele ruimte een gemeente heeft om de eigen lasten te dragen of welke structurele stijging van de baten of structurele daling van de lasten daarvoor nodig is. Voor de beoordeling van het structurele en reële evenwicht van de begroting wordt ook het onderscheid gemaakt tussen structurele en incidentele lasten.

Het BBV bepaalt dat een overzicht van de geraamde incidentele baten en lasten per programma wordt opgenomen. Met behulp van deze gegevens en de structurele onttrekkingen en toevoegingen aan reserves, waarvan op grond van het BBV eveneens een overzicht moet worden opgenomen, wordt de structurele exploitatieruimte bepaald. Uit onderstaande tabel blijkt voor 2026 een negatieve uitkomst, hetgeen betekent dat er geen ruimte is om een stijging van structurele lasten te kunnen opvangen.

De belastingcapaciteit geeft inzicht hoe de belastingdruk zich verhoudt ten opzichte van het landelijke gemiddelde. De definitie van het kengetal belastingcapaciteit luidt: woonlasten meerpersoonshuishouden in jaar t ten opzichte van het landelijk gemiddelde in jaar t-1 uitgedrukt in een percentage.

Bij de berekening van de belastingcapaciteit is aangesloten bij de berekeningsmethodiek van het COELO (Het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden). Dit betekent dat de OZB-lasten zijn berekend op basis van de landelijk gewogen gemiddelde WOZ-waarde van een woning om een zuivere vergelijking met het landelijk gemiddelde te kunnen maken. Dit in tegenstelling tot de berekening van de lokale lastendruk in de paragraaf lokale heffingen, waarbij wordt uitgegaan van de gemiddelde WOZ-waarde van woningen in Vlaardingen.

Deze paragraaf gaat over de voortgang van het geplande onderhoud aan o.a. openbaar groen, water, wegen en kunstwerken, verlichting, speeltoestellen, riolering, gebouwen.
In deze paragraaf geven we aan hoe we kapitaalgoederen in gemeentelijk eigendom beheren. In de Financiële verordening is onder andere opgenomen hoe en wanneer de gemeente haar kapitaalgoederen afschrijft. Per onderdeel gaan we nader in op de specifieke beleidskaders, beheerplannen en financiën.

De gemeente Vlaardingen heeft ruim 7 km² openbare ruimte in beheer. In die ruimte bevindt zich een groot aantal kapitaalgoederen. Deze goederen moeten onderhouden worden. Dit is een taak die continu budgettaire middelen vergt.

In onderstaande tabel worden de kerncijfers voor wegen, riolering, water en groen weergegeven. Deze data zijn afkomstig uit de gemeentelijke beheersystemen. Het muteren van gegevens vindt plaats na afronding van werkzaamheden. Hierdoor lopen de gepresenteerde kerncijfers enigszins achter op de werkelijke situatie.

In het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) wordt gesteld dat voor tenminste de kapitaalgoederen wegen, riolering, water, groen en gebouwen het volgende wordt aangegeven:

• Het beleidskader
• De uit het beleidskader voortvloeiende financiële consequenties
• De vertaling van de financiële consequenties in de begroting.

Onderstaand volgt een overzicht van de geldende beheerplannen, waarna per beheerplan een nadere toelichting is opgenomen.

Van ieder substantieel kapitaalgoed wordt vervolgens het beleidskader aangegeven, gekoppeld aan het geldende beheerplan. Daarna volgt een verantwoording over de uitvoering in het afgelopen jaar.

Beleids- en beheerkaders
De beleidskaders voor het beheer worden gevormd door het 'Beheerplan Wegen' en het 'Beheerplan Civieltechnische kunstwerken', beiden vastgesteld in 2021 met een looptijd tot en met 2025. Voor Civieltechnische kunstwerken is in mei 2025 een nieuw beheerplan vastgesteld met een looptijd van 2026 tot en met 2029. Voor wegen is ook een nieuw beheerplan opgesteld met een looptijd van 2026 tot en met 2029. De kaders uit deze plannen zijn bepalend voor de manier waarop we het beheer van wegen en civieltechnische kunstwerken uitvoeren en het niveau van beheer. Daarnaast zijn de actuele areaal- en inspectiegegevens en technische levensduur leidend.

Wegen
We onderhouden de wegen op onderhoudsniveau B (CROW-niveau). Een keer per twee jaar worden de wegen visueel geïnspecteerd. Mede op basis hiervan bepalen we welk onderhoud nodig is en op welk moment vervanging moet plaatsvinden. Acute problemen pakken we direct op om de veiligheid in de openbare ruimte te waarborgen. We werken de planopgave voor groot onderhoud en vervanging doorlopend bij op basis van inzichten uit inspecties en meldingen. Periodiek stemt de wegbeheerder de planning af met andere beheerdisciplines zoals riolering en groen. Ook stemt de wegbeheerder periodiek af met ruimtelijke ontwikkelingen, zoals herontwikkeling, verkeerskundige aanpassingen, klimaatadaptatie (wateroverlast en hittestress) en energietransitie. Vervangingen van verhardingsconstructies worden als krediet geactiveerd vanuit het investeringsprogramma.

Civieltechnische kunstwerken
We onderhouden civieltechnische kunstwerken (CTK) op ’basis'-onderhoudsniveau. Hierbij hanteren we het uitgangspunt dat we zorgen voor technisch adequaat onderhoud, waarbij het kapitaalgoed duurzaam in stand gehouden wordt. Voor de civieltechnische kunstwerken betekent dit dat het basis-instandhoudingsniveau (heel, veilig en toegankelijk) gegarandeerd wordt. De civieltechnische kunstwerken worden een keer per vijf jaar gedetailleerd geïnspecteerd. Werktuigbouwkundige installaties en elektrische installaties inspecteren we jaarlijks.

Financiën
De financiële consequenties van de beleids- en beheerplannen met de daarbij behorende kwaliteitskeuze zijn in deze begroting verwerkt in het programma Verkeer en Mobiliteit. 

Beleids- en beheerkaders
Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet op 1 januari 2024 vervalt de verplichting om over een Gemeentelijk Rioleringsplan te beschikken. De zorgplichten voor afval-, hemel- en grondwater blijven in stand en het blijft ook verplicht om de financiën te verantwoorden. Deze onderdelen krijgen een plaats in de Omgevingsvisie, het Omgevingsplan of -programma. In Vlaardingen hebben we de belangrijkste aspecten van de gemeentelijke watertaken en de bekostiging ervan planmatig vastgelegd in het ‘Programma Stedelijk Water’.

Het Programma Stedelijk Water vertaalt de gemeentelijke ambities voor de rioleringszorg naar concrete doelen, een adequate strategie en benodigde activiteiten. Het dient als leidraad bij het waterrobuust maken van de stad. Nieuwbouwprojecten, herstructureringen en vervangingsopgaven van de riolering grijpen wij aan om vasthoudmaatregelen of extra bergingscapaciteit te realiseren en waar mogelijk verhard oppervlak af te koppelen.

Financiën
De exploitatiekosten van het rioolstelsel worden gedekt uit de opbrengst rioolheffing. Deze lasten en opbrengsten zijn verantwoord in het programma Groen en Milieu. Alle kosten aan het rioolstelsel en de aan de grondwaterzorgplicht gerelateerde activa mogen via de rioolheffing, worden doorberekend. Om prijsstijgingen op de markt bij te kunnen benen wordt de rioolheffing jaarlijks marktconform geïndexeerd. De exploitatie van het rioolstelsel is binnen de begroting budgettair neutraal. Eventuele saldi die na afsluiting van een boekjaar ontstaan worden via de spaarvoorziening riolering verrekend.  

Beleids- en beheerkaders
De beleidskaders zijn opgenomen in het Waterplan. Diverse wetten zijn kaderstellend en geven verplichtingen voor de waterbeheerder. Het onderhoud van de waterbodems bestaat uit baggeren, dat door het Hoogheemraadschap van Delfland (HHvD) wordt uitgevoerd op basis van een planning die uitgaat van een achtjarige cyclus. Het HHvD is de waterbeheerder voor de hoofdwatergangen. 

Financiën
De hoofdwatergangen zijn in beheer bij het Hoogheemraadschap van Delfland en de overige watergangen zijn in beheer bij de gemeente. Voor het uitvoeren van dagelijks en groot onderhoud aan watergangen die de gemeente beheert, zijn in deze begroting in het programma Groen en Milieu de benodigde financiële middelen voorzien. 

Beleids- en beheerkaders
De kaders voor het openbaar groen zijn vastgelegd in de Groenvisie 2024-2034, de Bomenverordening Vlaardingen 2023 en bijbehorende beleidsregels. Duurzaamheid in inrichting en beheer zijn belangrijke aspecten van het beleid. Met de vaststelling van de Groenvisie 2024–2034 en de daaropvolgende beleidsregels en beheerplannen, is er voor gekozen om te streven naar beeldkwaliteit niveau B voor het beheer en onderhoud van ons groen. De centrumgebieden worden onderhouden op beeldkwaliteit A. Voor het adequaat en efficiënt uitvoeren van technisch beheer voeren we in een driejarige cyclus boomveiligheidsonderzoek uit. Ambities uit de Groenvisie worden zoveel mogelijk gerealiseerd door aan te sluiten bij integrale projecten.

Financiën
Voor het uitvoeren van groenonderhoud zijn in de begroting in het programma Groen en Milieu de benodigde financiële middelen voorzien. De ramingen zijn gebaseerd op regulier (jaarlijks terugkerend) onderhoud. 

Beleids- en beheerkaders
De veiligheid en functionaliteit van de kades en glooiingen zijn van groot belang voor de continuïteit van de havenactiviteiten. Het 'Plan Kades en glooiingen' (2015) is de basis voor het beheer van de gemeentelijke kades en glooiingen. Op basis van de opgenomen uitgangspunten worden veiligheid en functionaliteit gewaarborgd. De nadruk in het plan ligt met name bij de technische kwaliteit en functionaliteit en minder op de belevingswaarde. Voorafgaand aan het uitvoeringsjaar laten wij een kwaliteitsonderzoek uitvoeren om de definitieve maatregelen op jaarbasis goed in beeld te krijgen. Herstructureringen en vervangingsopgaven van de openbare ruimte in de nabijheid van kades en glooiingen grijpen wij aan om meekoppelkansen te realiseren. Omdat het huidige plan is verouderd, is de ambitie is om dit in 2026 te actualiseren. 

Financiën
De uitgaven voor kleinschalig en dagelijks onderhoud zijn conform het beheerplan opgenomen in de begroting bij de producten Zeehavens en Binnenhavens binnen het programma Onderwijs, Economie en Haven. Groot onderhoud wordt gefinancierd vanuit het Investeringsplan. 

Beleids- en beheerkaders
Op grond van de Waterwet dragen de gemeente en het Hoogheemraadschap van Delfland samen zorg voor een doelmatig en samenhangend waterbeheer.

Financiën
De financiële consequenties van het gemeentelijke waterbeleid zijn in het Uitvoeringsprogramma (Waterplan, deel 7) vastgelegd. Vanwege het samenwerkingsverband met het Hoogheemraadschap van Delfland geldt hierbij voor een aantal onderdelen een gedeelde financiering. Om de waterkwaliteit en -kwantiteit van het oppervlaktewatersysteem te verbeteren streeft de gemeente naar scheiding van afvalwater (riolering) en hemelwater, het vinden van meer ruimte voor waterberging en het ontwikkelen van natuurvriendelijke oevers. Verder treft de gemeente maatregelen in de rioleringssfeer. Door de riolering te ontlasten neemt het aantal overstortgebeurtenissen verder af en daarmee de vuilemissie op het oppervlaktewater. Met de beschikbare middelen die in de begroting in het programma Groen en Milieu zijn opgenomen kunnen de onderhoudskosten worden gedekt.

Beleids- en beheerkaders
De gemeente wil met ondergrondse containers het straatbeeld verbeteren en meer service aan bewoners leveren. In totaal zijn er 1163 ondergrondse restafvalcontainers in heel Vlaardingen. Het grootschalig onderhoud is opgenomen in de begroting van het product Afval van het programma Groen en Milieu.

Financiën
De kosten van nieuw te plaatsen ondergrondse containers worden gedekt uit de beschikbaar gestelde investeringskredieten. Dit staat verantwoord in het programma Groen en Milieu. Alle aan de afvalverwijdering en –verwerking gerelateerde kosten mogen via de afvalstoffenheffing worden doorberekend. Daarom is de exploitatie van de afvalverwijdering en –verwerking binnen de begroting budgettair neutraal. Saldi die na afsluiting van een boekjaar ontstaan worden via de egalisatievoorziening Afvalverwijdering verrekend.  

Beleids- en beheerkaders
De gemeente Vlaardingen streeft naar veilige en uitdagende speelplekken en speelvoorzieningen, waarmee de leefbaarheid van buurten en wijken worden verbeterd. Een goed en veilig ingerichte openbare ruimte is een onderdeel van een prettige leefomgeving. Hiertoe behoren ook de speelplaatsen. De gemeente stelt kwaliteit boven kwantiteit. Gestreefd wordt naar uitdagende speelplaatsen die zo goed mogelijk over de stad verdeeld zijn, aansluitend bij de wensen en behoeften van de gebruikers en technisch goed worden onderhouden. 

Financiën
Voor de speelvoorzieningen zijn in de begroting in het programma Sport en Recreatie financiële middelen opgenomen voor vervanging en het dagelijks beheer en onderhoud. 

Beleids- en beheerkaders
De openbare verlichting draagt bij aan de sociale veiligheid, verkeersveiligheid en leefbaarheid. Verlichting maakt de stad bovendien aantrekkelijker. In 2025 is het beheerplan openbare verlichtingen geactualiseerd. De gemeente Vlaardingen blijft ook in 2026 de openbare verlichting verder verduurzamen door bij einde levensduur de conventionele verlichting te vervangen door moderne ledverlichting. Hierdoor verminderen we het aantal storingen. De gemeente voert zelf de regie, beleidsmatig en operationeel, en laat zich daarbij ondersteunen door specialisten uit de markt. Het onderhoud en spoedreparaties zijn ondergebracht bij een marktpartij.

Financiën
Voor het uitvoeren van dagelijks en groot onderhoud aan de openbare verlichting zijn in de begroting in het programma Verkeer en Mobiliteit de benodigde financiële middelen opgenomen.

Beleids- en beheerkaders
De beleidskaders voor de verkeersregelinstallaties (VRI's) zijn vastgelegd in de Nota Verkeerslichten. Hierin staan de uitgangspunten voor het niveau van beheer en onderhoud en vervanging van verkeersregelinstallaties . 

Aanbesteding
In 2026 vindt de aanbesteding plaats voor de vervanging van verkeersregelinstallaties. Waar mogelijk, gaan we de traditionele VRI's vervangen door 'intelligente' verkeersregelinstallaties (iVRI's). Hiermee dragen we bij aan een betere doorstroming van het verkeer, een verbetering van de verkeersveiligheid en een betere afstemming op de real-time verkeersomstandigheden.

Financiën
Voor het uitvoeren van dagelijks en groot onderhoud aan de verkeersregelinstallaties zijn in de begroting in het programma Verkeer en Mobiliteit de benodigde financiële middelen opgenomen.

Beleids- en beheerkaders

(Duurzame) MeerjarenOnderhoudsPlannen (D)MJOP
Met ingang van 2021 werken we met een Beheerplan Gemeentelijke Gebouwen. Grondlegger van het beheerplan zijn de Duurzame MeerjarenOnderhoudsPlannen welke cyclisch aangeven welk onderhoud en voor welk budget gepleegd dient te worden om de technische kwaliteit te waarborgen.
Het opstellen van een (D)MJOP is een momentopname, hierom is het van belang de plannen actueel te houden. Dit doen we door het uitvoeren van conditiemetingen op de (D) MJOP’s. Hiernaast doen we één keer per 4 jaar een actualisatie van de plannen. Hierbij worden de plannen tegen het licht gehouden en aangepast aan huidige stand. In 2024 heeft de laatste actualisatie plaatsgevonden, dit betekent dat in 2028 een nieuwe actualisatie zal plaatsvinden.

Duurzaam MJOP (DMJOP) 
Het MJOP is gebaseerd op instandhouding en vervanging zonder extra duurzaamheidsmaatregelen. In het MJOP is rekening gehouden met het volgende uitgangspunt op gebied van duurzaamheid: gebouwen hebben een energielabel, bij vervanging (onderhoudsingreep bij einde technische levensduur) wordt, indien dit tot de mogelijkheden behoort, gekozen voor een duurzame variant. Deze meerkosten vallen samen met het planmatig onderhoud, door dit te verwoorden in de MJOP wordt deze duurzaam en wordt het "DMJOP" genoemd.

Routekaart CO2-neutraal gemeentelijk vastgoed
Met enkel duurzaam planmatig onderhoud gaat de gemeentelijke vastgoedportefeuille niet voldoen aan de landelijke klimaatdoelstellingen van CO2-reductie van 55% in 2030 en CO2-neutraal in 2050. In 2024 is reeds begonnen met de verduurzaming van een aantal vastgoedobjecten. 

De term ‘routekaart’ wordt gehanteerd omdat de uiteindelijke aanpak per gebouw nog niet volledig uit te tekenen is: tussen nu en 2050 zal de huisvestingsbehoefte zich ontwikkelen en zullen technische en financiële mogelijkheden veranderen. De opgave is ook te omvangrijk om alles tegelijk aan te pakken. Het belangrijkste is dat er een route wordt uitgestippeld naar het einddoel en dat een eerste stap wordt gezet. De routekaart werkt daarom niet alles uit, maar geeft strategische kaders om stapsgewijs tot uitvoering te komen. De routekaart werkt voor de eerstvolgende korte termijn een uitvoeringsplan uit, schetst de opgaven voor de middellange termijn en verkent de opgaven voor de lange termijn.

In 2025 zijn de Lissabonweg 10 en de van Heusdenslaan 357 verduurzaamd. Eén van de panden die in 2026 wordt verduurzaamd is Markt 11. Naast het feit dat dit pand wordt gerenoveerd, wordt het verduurzaamd door het aanbrengen van dak en zoldervloerisolatie

Vastgoedbeleid
Met de geactualiseerde DMJOP, het hierop volgende beheerplan én de routekaart hebben we de belangrijke bouwstenen voor (technisch) beheer van gemeentelijk vastgoedbeleid. In 2025 is de Nota Vastgoedbeleid 2025-2030 opgesteld. Dit beleid heeft een sterke relatie met het Thematisch Omgevingsprogramma Maatschappelijke Voorzieningen (TOMV). 

Gemeentelijk vastgoed biedt maatschappelijke organisaties of verenigingen huisvesting die binnen de kernportefeuille van de gemeente passen. Tevens is het nodig voor de eigen huisvesting van de gemeentelijke organisatie. Ook kan gemeentelijk vastgoed nodig zijn voor binnenstedelijke- of gebiedsontwikkelingen.

De vastgoedportefeuille is ingericht op basis van de volgende categorieën:

Kernportefeuille:

• Dienstgebouwen
• Maatschappelijk vastgoed
• Onderwijs
• Kunst, cultuur en erfgoed
• Sport
• Beheer en openbare ruimte (BOR)

Niet-kernportefeuille:

• Gronden
• Strategisch vastgoed
• Overig vastgoed

Verhuur 
In 2026 worden acties die voortkomen uit de nieuwe Nota Vastgoedbeleid 2025-2030 opgepakt. Dit heeft betrekking op onder andere het invoeren van kostprijsdekkende huur, in rekening brengen van marktconforme huurtarieven, daar waar mogelijk -op natuurlijke momenten- huurovereenkomsten herzien.

Beheerplan

Het onderhoudsplan is geactualiseerd en structureel opgenomen in de begroting. Er zijn voldoende beheersmaatregelen om de komende jaren de portefeuille te beheren en onderhouden. Achterstallig onderhoud is inmiddels weggewerkt en hoeft niet meer meegenomen te worden in het weerstandsvermogen. De bestemmingsreserve Onderhoud gebouwen is niet langer nodig.

De treasuryfunctie maakt deel uit van de bredere financiële functie. De treasuryfunctie houdt zich bezig met financiering, risico- en cashmanagement en de hiermee samenhangende baten en lasten. In onze gemeente worden de treasurytaken overwegend centraal uitgevoerd. De uitvoering vindt plaats binnen de kaders van het treasurystatuut. Dit verplichte document (artikel 212, Gemeentewet) is voor het laatst in december 2023 door de raad vastgesteld. 

Het treasurystatuut stelt dat het treasurybeleid in onze gemeente defensief van karakter behoort te zijn. Dit betekent dat financiële risico’s, die betrekking hebben op de uitvoering van de treasuryfunctie, beperkt dienen te blijven. Deze risicohouding vloeit enerzijds voort uit het idee dat prioriteit gegeven moet worden aan een ongehinderde continue uitvoering van de publieke taak, anderzijds uit de gedachte dat met gemeenschapsgeld met de nodige voorzichtigheid moet worden omgegaan.

In het statuut zijn de algemene doelstellingen van het treasurybeleid opgenomen. Deze luiden als volgt:

• Het garanderen van een duurzame toegang tot de financiële markten en het beperken van de kosten die daarmee samenhangen.
• Het beschermen van de gemeentelijke vermogenspositie middels het beheersen van de financiële risico’s.
• Het optimaliseren van het extern renteresultaat.

In het vervolg van deze paragraaf worden de onderwerpen die bij deze doelstellingen horen, besproken. Allereerst wordt ingegaan op de wijze waarop Vlaardingen haar bezit financiert, daarna worden de risico’s die aan dit financieren verbonden zijn in beeld gebracht, vervolgens wordt stil gestaan bij het kredietrisico op uitzettingen (gelden bij derden) en komt ook het renteresultaat aan de orde.

Sinds 2015 is de leenschuld dalende. Op dit moment wordt verwacht dat de leenschuld van onze gemeente aan het einde van 2025 op € 180 miljoen uitkomt. De verwachting is dat er in 2025 voor een bedrag van € 20 miljoen aan nieuwe geldleningen wordt aangetrokken. In 2025 waren de aflossingen eveneens € 20 miljoen. De leenschuld zal dus in 2025 gelijk blijven. Verwacht wordt dat de leenschuld in 2026 stijgt met € 10 miljoen naar € 190 miljoen omdat er in dat jaar en de jaren daarna flinke investeringen gepland staan. In het jaar 2027 wordt verwacht dat de leenschuld daalt naar € 165 miljoen. Voor de jaren 2028 tot en met 2034 wordt de hoogte van de leenschuld tussen de € 180 en € 220 miljoen geprognosticeerd. Hierbij is rekening gehouden met een grote ontvangst van € 40 miljoen in 2027 vanuit de grondexploitaties.

Het is beleid (zie onderdeel Renterisico) om jaarlijks € 20 miljoen op de vaste schuld af te lossen en voor zo ver noodzakelijk her te financieren. Voor de in 2026 nieuw af te sluiten geldleningen betekent dit dat de looptijd minimaal 9 jaar is, omdat het aflossingsschema van de vaste geldleningen in eerdere jaren geen ruimte biedt.

De vlottende schuld bestaat over het algemeen uit leningen met een looptijd van slechts enkele weken. Door voor een korte looptijd te kiezen, is het eenvoudiger om in te spelen op het soms grillige verloop van de gemeentelijke geldstromen.

Financiering en renterisico zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het renterisico van de gemeente Vlaardingen maakt deel uit van het vastgesteld benodigd weerstandsvermogen. Telkens wanneer een geldlening moet worden afgelost en herfinanciering noodzakelijk is, bestaat immers het gevaar dat de begroting geconfronteerd wordt met hogere rentelasten: de nieuwe lening kan door ontwikkelingen op de geld- en kapitaalmarkt duurder uitvallen dan de oude. Renterisico is niet uit te sluiten, maar kan wel worden gespreid om het risico per begrotingsjaar te beperken.

De Wet Financiering Decentrale Overheden (Wet Fido) stelt grenzen aan de mate waarin een gemeente zich bloot kan stellen aan renterisico. Ter beperking van dit risico is zowel voor de vaste schuld (langlopende leningen) als voor de vlottende schuld (kortlopende leningen) een wettelijk maximum vastgesteld. Het te lang niet voldoen aan deze limitering kan voor de provincie, als toezichthouder van de gemeente, aanleiding zijn om maatregelen te nemen. In laatste instantie behoort preventief toezicht op het afsluiten van geldleningen tot de mogelijkheden.

De renterisiconorm heeft betrekking op de vaste schuld van de gemeente. Vaste schuld ontstaat wanneer geldleningen worden afgesloten met een rentetypische looptijd van 1 jaar of langer. De renterisiconorm moet gemeenten en andere decentrale overheden aanzetten tot spreiding van dit specifieke risico over toekomstige begrotingsjaren.

De totale schuld in verband met het afsluiten van langlopende geldleningen bedraagt begin 2026 €180 miljoen. Wij hechten eraan om de omvang van onze schulden beheersbaar te houden. Aan schulden zijn immers rentelasten en renterisico’s verbonden. In ons huidige financiële beleid streven wij naar een schuldquote (omvang schulden gerelateerd aan de omvang van onze begroting) van maximaal 100%. Onze schuldquote zit op dit moment onder deze norm. In het coalitieakkoord is afgesproken dat wij deze norm de komende jaren iets moeten verhogen tot een plafond van maximaal 110% om de noodzakelijke investeringen in onze stad mogelijk te maken, uiteraard zonder de omvang van de schulden en het renterisico daarbij uit de hand te laten lopen.

Door bij het afsluiten van nieuwe geldleningen voor verschillende looptijden te kiezen, wordt het renterisico gespreid. Het treasurybeleid is erop gericht om jaarlijks € 20 miljoen op de vaste schuld her te financieren. Het jaarlijks bedrag waarover de gemeente renterisico loopt blijft hierdoor tot dit bedrag beperkt. Alleen in het jaar 2020 is er € 55 miljoen afgelost. Over de periode 2026 tot en met 2029 bedraagt het totale risicobedrag € 80 miljoen (zie onderstaande overzicht).

Vlottende schuld ontstaat wanneer geldleningen worden afgesloten met een rentetypische looptijd die korter is dan 1 jaar. In Vlaardingen gaat het veelal om leningen met een looptijd van 4 weken tot 3 maanden. Jarenlang was de rente voor kortlopende geldleningen negatief. In 2022 is hier verandering in gekomen en moet er weer rente betaald worden voor deze leningen. 

Het financieren door middel van kortlopende geldleningen kent twee voordelen:

1. Snel kunnen inspelen op schommelingen in de financieringsbehoefte
2. Het is bij de huidige rentestructuur een relatief goedkope financieringsvorm).

Het treasurybeleid is erop gericht om zoveel mogelijk van deze voordelen te profiteren. De keerzijde van de medaille is echter de korte rentevastheid (renterisico) van kortlopende leningen. Om te voorkomen dat decentrale overheden zich teveel laten leiden door de voordelen van deze financieringsbron is door de wetgever de kasgeldlimiet ingesteld. Deze kasgeldlimiet stelt een maximum aan de omvang van de vlottende schuld.

Aan het voor langere tijd verstrekken van gelden aan derden kleeft het gevaar dat deze derden op een veelal onvoorzien moment niet meer aan hun verplichtingen kunnen voldoen. Dit kan ertoe leiden dat enerzijds een openstaande vordering als oninbaar moet worden afgeboekt (ten laste van de algemene reserve) en, anderzijds een deel van de rente-inkomsten wegvalt. In principe kan door de gemeente om twee redenen geld aan derden worden uitgeleend. Ten eerste wanneer dit in functie van de publieke taak gebeurt, ten tweede wanneer er voor een bepaalde tijd sprake is van een overschot aan liquide middelen. Deze laatste situatie heeft zich de afgelopen jaren niet meer voorgedaan. Het treasurybeleid is er namelijk op gericht om de geldstromen van onze gemeente zo te sturen dat overschotten worden voorkomen, dan wel zo snel als contractueel mogelijk is in te zetten ter verbetering van de schuldpositie en daarmee ter verlaging van het debiteurenrisico.

In onderstaand overzicht is aangegeven bij welke partijen er begin 2026 nog gelden uitstaan.

Aan het afsluiten van geldleningsovereenkomsten zijn uiteraard rentelasten verbonden. Naast renteverrekeningen met derden vinden ook interne verrekeningen plaats, bijvoorbeeld ten laste van begrotingsprogramma’s waarvoor in het verleden investeringen zijn gedaan. De interne rekenrente voor het begrotingsjaar 2026 is voor deze investeringen op 0,5% bepaald. In de begroting 2025 was ook een interne rekenrente van 0,5% geprognosticeerd voor 2025. Dat ondanks de hogere marktrente de interne rekenrente in de begroting gelijk blijft, komt doordat er de laatste jaren langlopende leningen met een hoog rentepercentage zijn afgelost en er de laatste jaren weinig nieuwe geldleningen zijn aangetrokken. 

Hieronder ziet u het renteschema uit de Notitie rente 2023 van de gemeente Vlaardingen. 

De paragraaf Bedrijfsvoering heeft in deze begroting een andere opzet dan u van ons gewend bent. In 2025 hebben wij voor het eerst gewerkt met jaarplannen per team waarin we aandacht hebben voor zes componenten: mens, governance, processen, informatie, systemen en financiën. Door doelen te formuleren voor deze afzonderlijke componenten, zorgen we ervoor dat we gestructureerd toewerken naar het lonkend perspectief: de 7,5 aan klant- en medewerkerstevredenheid van onze inwoners, ondernemers en medewerkers eind 2026. 

Organisatiebreed jaarplan 
Het werken met jaarplannen waarin aandacht is voor verschillende componenten was een belangrijke verbetering: het gaf ons meer overzicht en daarmee grip om gedurende het jaar te kunnen (bij)sturen. Deze paragraaf is voor 2026 het organisatiebrede jaarplan waarin de ontwikkelingen en acties staan waarmee we de organisatie gaan verbeteren de komende jaren. Door in deze paragraaf aan te geven waar u als raad de nadruk legt voor onze organisatie, kunnen we de basis leggen voor de jaarplannen per team van komend jaar. Zo zorgen we dat ieder team, en dus iedere medewerker, tijd, ruimte en focus heeft om bij te dragen aan onze gezamenlijke opgaven. 

De medewerker centraal 
Op 1 januari 2026 zijn enkele nieuwe organisatiebrede systemen ingevoerd, waaronder ERPx voor onze financiële processen, M365 voor samenwerking en het zaaksysteem voor officiële documenten en klantcontacten. Daarmee is de basis gelegd, maar zijn we er nog niet. In 2026 bouwen we voort op deze stevige technische basis die de afgelopen jaren is gerealiseerd. We werken toe naar een steeds concretere Vlaardingse manier van werken: een collectief besef bij onze medewerkers van hoe we werken in deze organisatie en helder afspraken daarover. Dat vertaalt zich in alle aspecten van onze bedrijfsvoering: van het opslaan van informatie op de afgesproken plek, tot het goed samenwerken en elkaar informeren. En van het volgen van processen tot het werken via onze sturingsprincipes.  

Nu de (technische) basis is gelegd, richten we ons komend jaar op de menselijke kant van organisatieontwikkeling. Omdat een structurele verandering alleen maar verankert kan worden door de medewerkers die het werk in de praktijk moeten doen. Als medewerkers het proces volgen en de juiste informatie vastleggen in het systeem; dan pas wordt een systeem een stevige basis waarop we kunnen leunen om betere beslissingen te nemen, processen te verbeteren en daarmee efficiënter te werken.  

We ruimen in 2026 daarom tijd in voor het leren werken met de nieuwe systemen en het doorgronden van de, soms aangepaste, processen en werkwijzen. Dat doen we bovenal door het voeren van het goede gesprek en het continu analyseren of wat we aan het doen zijn werkt of dat er bijgestuurd moet worden. Hieronder leest u op welke manieren we dit concreet handvaten gaan geven. 

Structurele verbetering 
Met deze inzet zorgen we dat de gemeente Vlaardingen in 2026 niet alleen beschikt over de juiste middelen, maar ook over de menselijke kracht om deze optimaal te benutten. Dat levert ons meer grip op onze bedrijfsvoering op, betere opvolging van aanbevelingen van de accountant en uiteindelijk betere dienstverlening aan de Vlaardingers. 

De verbeteringen die we de afgelopen jaren hebben doorgevoerd in het kader van onze organisatieontwikkeling, moeten gaan landen in het dagelijks werk van de teams. Daarbij zoeken we altijd naar de juiste balans tussen werken aan inhoudelijke doelstellingen van de gemeente en ruimte voor (team)ontwikkeling om het in de toekomst nog beter te kunnen doen voor de stad.  

Om dit te kunnen doen, is het belangrijk om de juiste mensen binnen te krijgen (vinden) en houden (verbinden), naast het blijven investeren in de (persoonlijke) ontwikkeling van zittend personeel. Zo kunnen we samen de schouders zetten onder de opgaven in de stad. Daarom gaan we de komende jaren aan de slag met: het versterken van onze arbeidsmarktpositionering, meer grip krijgen op inhuur, benutten van aanwezige talenten en het blijven ontwikkelen van onze zittende medewerkers als lerende mens in een inclusief werkklimaat.

Vinden 
Om onze ambities voor de stad te kunnen blijven realiseren, is het aantrekken en inzetten van talent ook in 2026 een belangrijk aandachtspunt. De krappe arbeidsmarkt vraagt om slimme, toekomstbestendige keuzes. We versterken in 2026 daarom onze arbeidsmarktpositionering, verbeteren het wervings- en selectieproces, zetten strakker in op sturing van externe inhuur en investeren in jonge instroom. 

Capaciteitendesk 
Onderdeel daarvan is het werken met de capaciteitendesk, als onderdeel van recruitment, medio 2026. De capaciteitendesk fungeert als centraal loket in de organisatie voor alle personele aanvragen en is verantwoordelijk voor de uniforme behandeling, afstemming en monitoring van aanvragen. Ook interne mobiliteit, traineeships en stages vallen hieronder, zodat vanuit één regiepunt gestuurd wordt op capaciteit, ontwikkeling en kostenbeheersing. Dit betekent een fundamentele verandering in de manier waarop we als gemeente omgaan met formatie, inhuur, mobiliteit en instroom. Hierbij hoort tevens het vaststellen van bijbehorend beleid, optimalisatie van ondersteunende systemen en processen en de benodigde begeleiding van de organisatie. Team HRM positioneert zichzelf met de capaciteitendesk in een sterkere regie- en adviesrol aan de voorkant van capaciteitsvraagstukken. In combinatie met het uitvoeren van arbeidsmarktcommunicatie, zorgt dit voor versterking van onze wervingspositie én voor aantoonbare meerwaarde op organisatieniveau. Het verkrijgen van meer grip op inhuur levert bovendien een bijdrage aan de kostenbeheersing van de gemeente Vlaardingen. 

Arbeidsmarktcommunicatie 
De ambities en uitdagingen voor de komende jaren zijn groot en daar hoort een stevige organisatie op sterkte bij die deze ambities kan realiseren. We versterken onze ambtelijke organisatie om onze ambities waar te maken. Daarom krijgt onze campagne rondom arbeidsmarktcommunicatie in 2026 een vervolg. Onder de vlag van de campagne ‘Onze Ambitie, Jouw Missie’ blijven we via gerichte (online) middelen onze zichtbaarheid als werkgever versterken. We geven onze mensen ruimte voor initiatief en waardering voor talent. We zorgen ervoor dat onze mensen met trots vertellen dat ze bij Vlaardingen werken. Dit kunnen we mogelijk maken door de motie ‘Werk maken van Werk’ (ingediend bij de Voorjaarsnota 2023 door de fracties D66, VV2000/Leefbaar Vlaardingen en GroenLinks) waarbij we incidenteel één miljoen euro te besteden hebben in het vinden en verbinden van medewerkers. Dit bedrag is verdeeld over 2024, 2025 en 2026. We zetten in 2026 wederom in op het versterken van het vinden en verbinden van (vaste) medewerkers en willen dit zo verankeren dat we dit na 2026 zoveel mogelijk op eigen kracht doen. 
 
Traineeships en stages 
Dankzij onze Vlaardingse traineeship hebben wij tot 1 maart 2026 zeven trainees rondlopen. We streven ernaar om alle trainees aan onze organisatie te binden en zo jong talent aan te trekken door ze waar mogelijk een vaste functie aan te bieden. Naast het ondersteunen van onze trainees bieden we in 2026 ook weer diverse stageplaatsen aan. Onze doelstelling is om meer stagevacatures te publiceren dan in 2025, zodat we meer scholieren en studenten een stageplaats kunnen bieden. 

Verbinden 
Onze ambitie zoals benoemd in het organisatieplan Vlaardingen Voortvarend is om eind 2024 een 7 te scoren op medewerkerstevredenheid en 7,5 eind 206. In 2024 hadden we vanuit het MTO (medewerkerstevredenheidsonderzoek) al een goede score van 7,4. In 2026 meten we of we 7,5 gehaald hebben. Via het MTO hebben we tevens inzicht in welke verbeterpunten er opgepakt moeten worden om aan de interne glimlach van Vlaardingen te werken. We willen hierbij ook vooral behouden wat er goed gaat en waar men trots op is.

De talenten van onze medewerkers willen we ook in 2026 natuurlijk benutten. In 2024 zijn we gestart met de talentmanagementmethode TMA en hier gaan we in 2026 mee door. TMA is een persoonlijkheidsmeting en een instrument dat drijfveren, talenten en daarmee motivatie en ontwikkelbaarheid van onze collega’s meet. Het doel is om via talentmanagement meer in te zetten op het bevorderen van interne mobiliteit en uiteindelijk ook wervingsactiviteiten hieraan te koppelen. TMA heeft tevens raakvlakken met de strategische personeelsplanning (SPP), persoonlijk leiderschap en de gesprekscyclus. 

Naast het benutten van de aanwezige talenten bieden we ook voldoende ondersteuning in het ontwikkelen van onze medewerkers als lerende mensen. Leren en ontwikkelen helpt ons om beter in te spelen op de behoeften van onze inwoners (omgevingsgericht en opgavegericht) en draagt bij aan werkplezier en succes in Vlaardingen. We zetten wederom diverse trainingen in via de Vlaardingse Academie. Waar mogelijk kijken we waar we de trainingen kunnen bundelen tot complete leerlijn.  In 2026 gaan we onderzoeken waar onze trainingen elkaar nog meer kunnen versterken. 

Persoonlijk leiderschap 
In 2026 investeren we ook verder in het ontwikkelspoor persoonlijk leiderschap. Persoonlijk leiderschap betekent voor medewerkers verantwoordelijkheid nemen voor diens eigen ontwikkeling en bijdrage aan de stad, waardoor we samen de glimlach brengen op het gezicht van inwoners, ondernemers en de medewerkers zelf. Dit doen we enerzijds door de gesprekscyclus te vernieuwen en hiermee het goede gesprek te tussen medewerker en manager te stimuleren. Anderzijds door een leiderschapsprogramma te ontwikkelen voor alle managers in de organisatie, zodat zij het goede voorbeeld geven en het beste uit hun teams kunnen halen. Tot slot is de strategische personeelsplanning een belangrijk instrument om toekomstbestendig te blijven kijken naar ons personeelsbestand en welke stappen we daar op team- en organisatieniveau te zetten hebben om onze stad goed te blijven bedienen.  

Verzuim en inzetbaarheid 
In 2026 werken we verder aan de preventie van verzuim. De focus ligt op de inzetbaarheid van de medewerker en hiermee op wat er wel kan in plaats van wat er (tijdelijk) niet meer kan. Hiervoor zetten we in 2026 verder in op het vergroten van het eigenaarschap van onze medewerkers om zelf de regie te nemen over diens inzetbaarheid. Vanuit de gemeente zorgen we dat er voldoende ondersteuning aanwezig is om dit voor medewerkers mogelijk te maken. Daarnaast besteden we gedurende het hele jaar aandacht aan voorlichting en informatieverstrekking over wat er vanuit de gemeente als werkgever aangereikt kan worden qua faciliteiten. 

HR21 
Begin 2026 voeren we het functiewaarderingssysteem HR21 in. Dit is een transparant functiewaarderingssysteem dat al door 270 gemeenten gebruikt wordt. Het gaat uit van generieke functies gecombineerd met competenties en leidt tot minder administratieve rompslomp. Het maakt onze organisatie flexibeler zodat we makkelijker mee kunnen bewegen met veranderingen en biedt medewerkers betere mogelijkheden voor een loopbaanontwikkeling.. Met HR21 kunnen we ons ook goed vergelijken met andere gemeenten, wat onze arbeidsmarktpositie verstrekt. De financiële consequenties hiervan vindt u terug in Programma 1 Bestuur, Participatie en Dienstverlening.    

Inclusief werkklimaat 
Bij de gemeente Vlaardingen streven we naar een inclusief werkklimaat. Als mensen willen we gezien en gehoord worden. We willen geen verstoppertje hoeven te spelen, maar juist worden gewaardeerd en ingezet op onze talenten. We zijn allemaal verschillend. Als we open staan voor andere perspectieven en de ander de ruimte geven om die in te brengen, is dat waardevol voor de werknemer zelf én voor de organisatie. Door de mix van verschillende talenten en ervaringen te benutten, kunnen we efficiënter, slimmer en krachtiger werken. In 2026 zal de focus liggen op het verankeren van een inclusief werkklimaat in onze HR-instrumenten (werving & selectie, onboarding, opleidingsaanbod) en het versterken van bewustwording van gedrag en het effect op anderen (klein en tastbaar maken). Daarnaast zullen we in 2026 een meting doen om te zien of we de gewenste stappen hebben gezet naar het versterken van een inclusief werkklimaat en wat er naar de toekomst hieraan bijdraagt.

Daarnaast is er in de nieuwe cao gemeenten (2025-2027) een preambule over diversiteit en inclusie opgenomen. Waarbij er in de cao ook nieuwe inclusieve bepalingen toegevoegd zijn zoals de mogelijkheid van gendertransitieverlof en de mogelijkheid om feestdagen te kunnen ruilen. Hier kunnen medewerkers deels al vanaf 2025 en deels vanaf 2026 gebruik van maken. 

Cao gemeenten 2026 
De cao geldt van 1 april 2025 tot en met 31 maart 2027 en is bekrachtigd op 6 juni 2025. De cao heeft financiële consequenties t.a.v. procentuele verhogingen van het salaris, wijzigingen in het loongebouw, ophoging van diverse toelagen en uitbreidingen op ouderschaps- en transitieverlof. In 2026 is dit € 900.000, oplopend naar 3,9 miljoen in 2029.  

Vanuit het ontwikkelspoor ‘Grip op de Organisatie’ uit het organisatieplan Vlaardingen Voortvarend, werken we eraan om onze governance op orde te krijgen en houden. Het werken met jaarplannen, zoals in de inleiding benoemd, is een concreet voorbeeld van wat we daarmee hebben bereikt in 2025.  

Ontwikkelgemeente
De jaarplannen geven een goed houvast voor teams om een balans te vinden in het uitvoeren van hun inhoudelijk werk en (team)ontwikkeling. De kunst is om de jaarplannen van de teams nu beter te koppelen aan de programmaplannen (voor de grote opgaves in de stad). Alleen hierdoor kunnen we als matrixorganisatie (proces-opgavegericht) optimaal functioneren. We zien in de praktijk dat we daar nog stappen in te zetten hebben. Daarom is het Programmatisch en Projectmatig werken benoemd als één van de ontwikkelsporen in het organisatieplan Vlaardingen Voortvarend. We verwachten dat deze manier van werken via onder andere gebiedsontwikkelingen in 2026 een vlucht gaat nemen, omdat de (technische) basis nu op orde is. Via de lijn van programmatisch en projectmatig werken zorgen we ervoor dat dit in goede banen verloopt. Hier zijn we in 2025 al mee gestart. 2026 staat in het teken van het doorvoeren en verankeren in de organisatie. Ook dit jaar staan daarom een aantal concrete acties gepland om de volgende stap te kunnen zetten in deze manier van werken. 

Programmatisch werken: 

• We voeren programma's uit conform de methode Programmatisch Creëren. Dit geldt voor alle grote opgaves in de stad, domein overstijgend en integraal. 
• We professionaliseren Gebiedsgericht werken door het werken met gebiedsgerichte omgevingsprogramma's.  
• We zetten voort, borgen en beheren strategisch, concern-breed portfoliomanagement.  
• We versterken de strategische adviesrol van programma- en gebiedsmanagers. 

Projectmatig werken: 

• We voeren projecten uit conform de methode Projectmatig Creëren. Dit geldt voor alle projecten, dus ook de fysiek ruimtelijke projecten van andere domeinen zoals scholen, sportlocaties, opvang van daklozen, migranten, statushouders enz. 
• Ook in het informatiedomein (I-domein) wordt gewerkt aan professionalisering van de projectenorganisatie in lijn met de methode Projectmatig Creëren. Op deze manier kunnen we de circa 50 projecten in het I-domein op een goede manier uitvoeren. 
• We krijgen meer controle op onze projecten en programma’s op basis van de GROTICK kaders via de nieuwe Grex-tool Total Link en financiële tool ERPx. 
• Alle projecten en programma’s starten in 2026 met een opdracht en werken met voortgangsrapportages en vastgestelde formats. 
• Het proces voor projectbeheersing inclusief formats is vastgesteld en we werken ermee. 
• De projectstructuur staat vast in MSteams per project. 
• Iedereen die in projecten werkt, schrijft zowel directe als indirecte uren via ERPx. De stand van zaken zien we terug in voortgangsrapportages, de MPG en en MPR. 
• Het nieuwe grondbeleid wordt vastgesteld in 2026 

Door middel van portfoliomanagement houden we hier grip op. Dat doen we niet alleen voor fysiek ruimtelijke projecten in de openbare ruimte, maar ook voor projecten in het I-domein en bij bedrijfsvoering. Zo zorgen we er niet alleen voor dat we overzicht en inzicht houden, maar ook dat we onze schaarse middelen inzetten op de juiste dingen voor de stad. Los van het feit dat we daardoor verantwoord kunnen omgaan met gemeenschapsgeld, is het ook gewoon pure noodzaak in de huidige tijd waarin we steeds minder middelen krijgen om ons werk te doen. 

I-domein 
Een concrete stap om onze governance komend jaar te verbeteren, zetten we in 2026 naar verwachting in het I-domein. Zoals benoemd in vaarroute 07 – Ontwikkeling iOrganisatie in de actualisatie ‘Informatievoorziening 2024 – 2028' gaan we aan de slag met het logischer inrichten van het I-domein. We zien namelijk dat integrale afstemming en gezamenlijke verantwoordelijkheid ten aanzien van het beheren en ontwikkelen van de gemeentelijke informatievoorziening inmiddels een eerste vereiste is. Dat borgen we deels al door onze processen in het I-domein op orde te hebben maar daarnaast is een verandering van de organisatiestructuur van het I-domein noodzakelijk.  
 
Wij zien deze verandering van de inrichting als noodzakelijk om een volgende stap in de ontwikkeling van het programma I-Sturing te kunnen zetten. In deze stapsgewijze groei (die ook in de actualisatie ‘Informatievoorziening 2024 – 2028 is opgenomen in de vorm van plateaus) staat aangegeven hoe de gemeente haar informatievoorzieningen steeds naar een hoger volwassenheidsniveau kan tillen. Dat begint bij ‘grip & controle’ en verloopt via ‘weerbaar & voldoende wendbaar’ naar uiteindelijk ‘partnership & regie’.  

Vanuit de eerste stap ‘Grip en controle’ (die we steeds zullen moeten onderhouden) werken wij toe naar ‘Weerbaar en voldoende wendbaar’ zijn. Vanaf Wendbaar en Weerbaar, dat in 2026 verder zal worden ontwikkeld, werken wij ernaar toe dat het gehele I-domein in zijn beste vorm ingericht is om tevens ook gesteld te staan voor het hoogste plateau ‘partnership & regie’. 
  
We gaan taken logischer clusteren, waardoor we nog meer rendement uit de processen kunnen halen en het ontwikkelpotentieel van onze medewerkers beter kunnen benutten. Deze verandering moet plaatsvinden terwijl de winkel openblijft, dus de noodzakelijke vernieuwingen combineren met behoud van bedrijfscontinuïteit. 

Procesgericht werken is één van de sporen in het organisatieplan Vlaardingen Voortvarend. Het is het fundament voor goede en voorspelbare dienstverlening; en de verbetering daarvan. 
De procesadviseurs, -ondersteuners en -analisten helpen de teams bij het in kaart brengen, evalueren en continu verbeteren van werkprocessen, zowel binnen de teams als in teamoverstijgende verbeterprojecten. Dit doen zij in samenspraak met de teammanagers en directieleden. 

Omdat procesgericht werken onderdeel is van het dagelijkse werk blijven we aandacht besteden aan de vaardigheden van medewerkers en managers om zelf invulling te geven aan kortcyclisch en procesmatig werken en continu verbeteren. Hiervoor ontwikkelen we komend jaar praktische trainingen en hulpmiddelen.

Het komend jaar staan weer een aantal concrete zaken op de planning in het kader van procesgericht werken: 

• De invoering van het nieuwe financiële systeem ERPx zorgt ervoor dat onze financiële processen worden verbeterd en soepeler gaan verlopen. Denk daarbij onder andere aan: 
  • Het proces bestellen tot betalen inclusief het voeren van een verplichtingenadministratie. Door middel van uitgebreidere inkooptechnische toetsen en uitgebreidere registratie van inkoopcontracten levert inkoop een grote bijdrage aan een goede financiële beheersing.
  • Vanuit Control heeft de implementatie impact op de controle-aanpak. Het systeem voorziet namelijk in geautomatiseerde controles. We herijken, in samenwerking met de accountant, de risicoanalyse met de werking hiervan. 
• In 2025 is de nota risicomanagement en nota reserve en voorzieningen geëvalueerd. Op basis van deze uitkomsten wordt het beleid in 2026 herzien. In deze herziening wordt rekening gehouden met de ontwikkeling die we als gemeente doormaken van een beheergemeente naar een meer ontwikkelgemeente. Risicogestuurd werken en het three lines model maken hier onderdeel vanuit. 
• We verbeteren het wervings- en selectieproces onder andere door de invoering van de eerdergenoemde capaciteitendesk. 
• In het I-domein zien we in 2026 verdere opvolging de al in 2025 ingezette standaardisering van processen en data via de (vaarroute 2 – Processen op Orde) en data (vaarroute 5- Data op orde) uit de ‘Actualisatie Informatievoorziening 2024 – 2028'. We sluiten daardoor steeds beter aan op de landelijke gemeentelijke standaarden ter voorbereiding op en bijdrage aan de collectiviteitsgedachte van de VNG. Eind 2026 zijn alle processen en data in overeenstemming met de landelijke standaarden of is expliciet besloten waar daarvan afgeweken wordt. 
• We gaan door met het verder professionaliseren van onze inkoopfunctie. Hierbij ligt de focus op het stimuleren van duurzaamheid binnen de organisatie, het vergroten van kennis over inkoop en contractmanagement en digitaliseren van de inkoopprocessen waaronder de implementatie van het financiële systeem ERPx en Zaakgericht werken. Het verzorgen van inkoop- en contractmanagementtrainingen wordt uitgebreid en krijgt ook in 2026 een vervolg. 
  In samenwerking met Programma Duurzaamheid zetten we in op kennisontwikkeling en omzetten van duurzaamheidskansen naar de uitvoering voor zowel de eigen bedrijfsvoering als onze aanbestedingen.

Adequate informatievoorziening is essentieel om flexibel en daadkrachtig te kunnen inspelen op de behoefte van de stad en de gemeentelijke organisatie. Onze inwoners en ondernemers verwachten een hoge mate van digitale dienstverlening en transparantie van de gemeente, daarbij rekening houdend met minder digitaal vaardigen in de Vlaardingse samenleving. 

Naast het hebben en houden van een goede infrastructurele basis, werken we in toenemende mate naar het hergebruiken van informatie (data en documenten) binnen de daarvoor geldende kaders, het kunnen voorzien in voldoende bescherming van onze informatie en systemen tegen invloeden van buiten en het 'fit houden’ van het geheel zodat de bedrijfscontinuïteit, zowel intern als extern, altijd doorgang vindt. 

Het in 2024 gepresenteerde verbeterprogramma ‘Actualisatie Informatievoorziening 2024-2028’ heeft in 2025 een stevige impuls gehad en wordt in 2026 met dezelfde noodzaak en daadkracht doorgezet. 

Informatie beter op orde 
In 2025 hebben we een flinke stap gezet op het gebied van het beheren van onze ongestructureerde informatie (vaarroute 6 – Documenten op orde). Informatie is opgeruimd, gearchiveerd en verplaatst naar drie nieuwe moderne basissystemen. Daarmee is de beschikbaarheid van de informatie weliswaar geborgd voor de toekomst, de kwaliteit van de informatie is nog niet overal op orde. In 2026 wordt dan ook – in nauwe samenwerking met de archivaris – het resterende achterstallig onderhoud op de kwaliteit van informatie in behapbare en goed geprioriteerde brokken opgepakt. De balans tussen het inzetten van mensen en inzetten van technologie moet daarin nog bepaald worden. 

Vlaardingen kent, zoals veel gemeenten, achterstanden in zowel digitale als fysieke archieven. Het wegwerken en beheersen hiervan is geen eenmalige klus, maar een doorlopend proces dat vraagt om investering in mensen, middelen en structuur. Scholing van personeel is daarbij onmisbaar: informatiebeheer is namelijk niet alleen een specialistische taak, maar raakt de hele organisatie. De toeslagenaffaire heeft de aandacht voor goede informatiehuishouding alleen maar vergroot. Daarnaast zorgt de komst van de nieuwe Archiefwet ervoor dat er meer eisen gesteld gaan worden aan informatiebeheer. In 2026 bieden we medewerkers dan ook scholing aan zodat ze gesteld staan om goed ze om kunnen gaan met informatie. Een toekomstbestendige informatievoorziening vereist daarom actieve regie, organisatiebrede bewustwording en blijvende inzet. 

Digitale onafhankelijkheid 
Gezien de (geo)politieke ontwikkelingen in 2025, verwachten we in 2026 effecten op het geheel van de informatievoorziening als gevolg van het streven naar meer gemeentelijke collectiviteit, meer digitale onafhankelijkheid en reacties van de ICT-markt op globale en nationale ontwikkelingen. We onderzoeken op welke wijze en in welke mate Vlaardingen haar bijdrage kan leveren aan de collectiviteitsambitie van de VNG. Ook wordt een onderzoek uitgevoerd naar de mate waarin we digitaal afhankelijk zijn van leveranciers (waaronder maar niet beperkt tot de BigTech uit de VS) en wordt onderzocht óf en in welke mate een digitale noodvoorziening getroffen moet worden. In het verlengde van dat onderzoek wordt ook inzichtelijk in welke mate we gevoelig zijn voor grote prijsstijgingen van onze ICT-leveranciers (direct en indirect) en welke mitigerende maatregelen daarop mogelijk zijn om kostenstijgingen te beperken. Toch verwachten we dat de uitkomsten van deze onderzoeken hoe dan ook een verhogend effect zullen hebben op de begroting van het informatiedomein. Eind 2026 hopen we meer duidelijkheid hierover te hebben. 

Datagedreven werken  
In 2026 krijgt het ook datagedreven werken verder gestalte (Vaarroute 4 – Datagedreven werken en BI). Waar in 2024 en 2025 met name gewerkt is aan de fundamenten onder datagedreven werken, maken we in 2026 de vervolgslag naar het inbedden van de principes van datagedreven werken in beleid, monitoring van resultaten en effecten en de operationele besturing van de gemeentelijke processen. Het ontwikkelspoor datagedreven werken vindt haar weerslag in alle grootschalige verbeterprojecten en (stads)programma’s. Voor het inbedden van datagedreven werken in de meer gestandaardiseerde beleidscyclus wordt een apart programma opgezet. 

Het juiste gebruik van informatie is de kanalisator om binnen de ambtelijke organisatie met elkaar het gesprek te voeren over doelstellingen, resultaten en verantwoordelijkheden. Het is ook van belang om de medewerkers verder bewust te maken van de waarde van de data en hoe daar op de juiste manier gebruik van gemaakt kan worden en wat daar allemaal voor geregeld dient te worden.
Om ervoor te zorgen dat we de juiste prestatiedoelen en KPI’s met elkaar stellen en zo gebruik kunnen maken van de juiste data, maken we gebruik van business consultants. Het informatiedomein werkt door de inzet van business consultancy aan het vaststellen van, het aanbrengen van focus en samenhang van deze KPI’s door deze met elkaar te verbinden.

Informatiebeveiliging 
De maatschappelijke ontwikkelingen en met name de dreigingen vanuit statelijke actoren, door bijvoorbeeld hackersgroepen, dwingen ons alert te zijn en blijven op mogelijke risico’s die we in onze infrastructuur en datalandschap lopen. 
 
De komst van de Cyberbeveiligingswet 2025 (CBW) heeft behoorlijke impact op de organisatie, mede omdat ook het normenkader Baseline Informatiebeveiliging Overheden (BIO) is vernieuwd.?In dit normenkader zijn de wettelijke eisen vastgelegd waar komend jaar handen en voeten aan gegeven gaat worden, zoals: 

• Monitoring en Response doormiddel van een Security Incident en Response Management (SIEM) in combinatie met een Security Operations Center (SOC). Dit zal in 2026 worden geïmplementeerd in het kader van risicobeheersing zoals hierboven reeds beschreven. 
• Er gaat een ontwikkelslag gemaakt worden met Identity and Access Management (IAM). 
• Bedrijfscontinuïteit voor de hele organisatie, waarbij de securityaspecten niet uit het oog verloren worden, zal in 2026 conform de BIO 2.0 verder op orde gebracht worden. 

In de jaarlijks terugkerende ENSIA-Audit (Eenduidig Normenkader Single Information Audit) wordt vanaf 2026 ook de werking van maatregelen, met aanlevering van operationeel bewijsmateriaal, getoetst.?Dit proces wordt vanaf komend jaar volledig in Information Security Management System (ISMS) uitgevoerd.  
 
Om de processen Incidentmanagent en Wijzigingsbeheer naar een hoger plan te tillen worden controles efficiënter en sneller uitgevoerd via het ISMS.  

Privacy 
In 2025 zijn verdere stappen gezet om de privacybescherming binnen de gemeente structureel te versterken. De opvolging van de aanbevelingen uit de Wet politiegegevens (Wpg) audit zijn voortgezet, waarbij in samenwerking met de verantwoordelijke teams gericht is gewerkt aan verbetermaatregelen. Denk hierbij aan het aanstellen van een bevoegd Functionaris (BF), het opstellen en uitvoeren van een controleplan en het opstellen van Wpg-beleid. Tegen het einde van 2025 wordt opnieuw een verplichte externe audit uitgevoerd, waarvan de uitkomsten in 2026 gebruikt worden om gerichter te sturen op compliance en verbetering. De lessen uit deze audit vormen input voor een blijvende kwaliteitsimpuls binnen het domein van politiegegevens. 
 
De uitvoering van Data Protection Impact Assessments (DPIA’s) krijgt steeds meer een structurele plek binnen de gemeentelijke processen. Bij nieuwe of gewijzigde verwerkingen met een verhoogd privacyrisico wordt inmiddels vroegtijdig vastgesteld of een DPIA noodzakelijk is. Door snelle ontwikkeling in het informatiedomein stijgt de noodzaak voor DPIA’s. Er is sprake van een achterstand in de uitvoering van noodzakelijke DPIA’s op bestaande verwerkingen, mede door beperkte capaciteit. In 2026 blijft het wegwerken van deze achterstand dan ook een belangrijk aandachtspunt. Waar mogelijk worden processen verder gestroomlijnd en ondersteund via het ISMS, waarin zowel privacy- als securitynormenkaders geïntegreerd zijn. Dit bevordert de samenhang en borging op de langere termijn. 
 
Daarnaast is in 2025 het gemeentelijke privacybeleid herzien en opnieuw vastgesteld. Deze actualisatie was noodzakelijk vanwege veranderende wetgeving en nieuwe inzichten in privacybescherming. In 2026 zal de nadruk liggen op de implementatie van dit vernieuwde beleid binnen de organisatie. Dat betekent onder andere het herijken van interne procedures, het toetsen van contracten aan de nieuwste normen en het ondersteunen van teams bij de praktische toepassing van privacymaatregelen. 

Bewustwording Informatiebeveiliging en Privacy 
De inzet op digitale bewustwording onder medewerkers is in 2025 versterkt. Via de Vlaardingse Academie zijn meerdere trainingen en webinars beschikbaar en verplicht gesteld. Nieuwe medewerkers maken standaard kennis met digitale veiligheid via het onboardingprogramma.
In 2026 zetten we deze lijn door, met een sterke focus op digitale en situationele bewustwording. Medewerkers ontvangen op basis van gedrag en rolgerichte risico’s periodieke microtrainingen, phishing-tests en praktische tips. Ook wordt de effectiviteit van de awarenessmaatregelen structureel gemonitord en geëvalueerd. Zo zorgen we ervoor dat privacy en informatiebeveiliging niet alleen beleid zijn, maar ook daadwerkelijk onderdeel van de dagelijkse werkcultuur. 

Naast het hebben en houden van een goede infrastructurele basis voor onze informatievoorziening, werken we in toenemende mate naar het beter en vollediger benutten van onze systemen. 

In 2026 zien we op het gebied van applicaties (vaarroute 3 – Rationalisatie Applicatielandschap) – na de grote rationalisatie in 2025 - een verdere omvorming van het applicatielandschap. Daarbij geven we de voorkeur aan standaard en open applicaties (Common Groundgedachte) boven specifiek en gesloten applicaties. Ook in 2026 werken we verder aan een stevige I-organisatie die meer regie voert op de leveranciers dankzij onder andere intergemeentelijke samenwerking en scherpe contractering. Tegelijk zijn we ook in 2026 nog afhankelijk van een aantal leveranciers die, onder het mom van geopolitieke ontwikkelingen, exorbitante prijsverhogingen doorvoeren. Dat kan betekenen dat we indien nodig afscheid nemen van bepaalde leveranciers met torenhoge tarieven en ongewenste contractvoorwaarden. 

Ten aanzien van de ontwikkeling en het beheer van de ICT-infrastructuur geldt dat deze ook in 2026 een essentieel onderdeel is van de informatievoorziening als geheel. De ICT-infrastructuur bestaat uit de techniek en de apparatuur die onze medewerkers en inwoners toegang geeft tot de informatievoorziening van Vlaardingen. Dat vraagt om hoge beschikbaarheid van de voorzieningen die tegelijk voldoende veilig en beveiligd moeten zijn; de informatievoorziening verwerkt immers informatie van en over onze inwoners. Gezien de toenemende (cyber)veiligheidsdreiging én de toename in informatieverwerking is ook in 2026 verdere investering in informatieveiligheid noodzakelijk, zoals benoemd bij component ‘Informatie'.  
 
Dit betekent dat naast de noodzakelijke updates, op het terrein van cyber-veiligheid (SIEM/SOC) en toegangsbeveiliging (Identity- en Accesmanagement) naar onze data en systemen in 2026, een ontwikkelslag zal worden gemaakt. Tevens wordt er een hernieuwd ontwerp gemaakt voor de infrastructuur en werkplek 2.0, zodat we op natuurlijke momenten bij vervangen gesteld staan voor de toekomst. Hierbij moet gedacht worden aan nieuwe laptops, telefoons en –centrale en het minder afhankelijk zijn van leveranciers die in het kader van de geopolitieke spanningen, de softwaremarkt domineren. Ook wordt nadrukkelijk aandacht besteed aan de voorzieningen die nodig zijn om in geval van grootschalige uitval de bedrijfscontinuïteit te kunnen garanderen.

Met de invoering van het nieuwe financiële systeem, ERPx op 1 januari 2026 krijgen we beter inzicht en controle over onze financiële processen. Dat vraagt in het begin wat aanpassing: een nieuwe manier van werken en de discipline om stappen zorgvuldig en in één keer goed te doorlopen. Daarom houden we in 2026 aandacht voor de implementatie van ERPx. Die investering betaalt zich snel terug. We kunnen sneller facturen verwerken, vinden makkelijker informatie terug én zorgen zo voor tevreden ondernemers, leverancier én medewerkers. 

213 A Onderzoeken (audit) 
Op basis van de verordening 213a is het college verplicht periodiek onderzoeken te doen naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van het door hen gevoerde beleid. Ook hiermee krijgen we waardevolle inzichten die helpen bij het meer grip krijgen op onze financiële beheersing. Afgelopen jaren hebben er twee onderzoeken plaatsgevonden en wordt de opvolging hiervan gerapporteerd. Bij het schrijven van deze begroting lag het onderzoeksplan 213a voor 2026 voor bij uw raad. Het voorstel daarin is om komend jaar één onderzoek uit te voeren naar risicomanagement binnen de gemeente. 

Loonkosten
Inhuur verloopt in 2026 volledig via de eerdergenoemde capaciteitendesk, zodat we beter kunnen sturen op het beheersbaar houden van onze inhuurkosten. In het eerste kwartaal wordt daarnaast de nieuwe raamovereenkomst voor brokerdienstverlening geïmplementeerd. Dit maakt het mogelijk om inhuur rechtmatig, transparant en doelmatig in te zetten. Dankzij deze maatregelen kunnen we in 2026 extra inzetten op: 

• Het terugdringen van langdurige of structurele inhuur; 
• Het vroegtijdig signaleren van structurele formatieve behoefte; 
• Het stimuleren van interne matching (bijv. via trainees of herplaatsing); 
• Het verbeteren van rapportages op volume, duur en tarief. 

Voor 2025 is er € 58,3 miljoen beschikbaar voor loonkosten en inhuur, uitgesplitst in € 56,4 miljoen voor vaste werknemers en €1,9 miljoen voor inhuur. 

Verhuur 
In 2026 voeren we kostenprijsdekkende huur in, brengen we marktconforme huurtarieven in rekening en herzien we, waar mogelijk en op natuurlijke momenten huurovereenkomsten. Deze acties vloeien voort uit het nieuwe Nota Vastgoedbeleid 2025-2030 die in 2025 door uw gemeenteraad is vastgesteld. 

Erfpacht 
Voor erfpacht gaan we in 2026 door met het verbeteren van onze dienstverlening voor erfpachters. In 2025 hebben we daar al een stap in gezet door de mogelijkheid aan te bieden om behandelingskosten direct via de website van de gemeente te betalen. Hierdoor is de afhandeling van erfpachttransacties versneld. In 2026 gaan we het erfpachtenarchief digitaliseren, waardoor deze informatie digitaal beschikbaar komt.   

Verbeteracties bedrijfsvoering (opvolging vanuit interne en externe onderzoeken)  

De monitor verbeteracties is dynamisch: er worden onderwerpen toegevoegd, maar ook afgerond. Via de voortgangsrapportages en de verantwoording in de jaarrekening kan de gemeenteraad toezicht houden. In deze begroting is een bijlage opgenomen met de opvolging van de aanbevelingen van:  

1. Rekenkameronderzoeken  
2. De boardletter en accountantsrapportage  
3. 213a onderzoeken   

Hieronder geven wij de belangrijkste resultaten die in 2026 worden verwacht. Voor inzicht per onderzoek verwijzen naar de opgenomen bijlagen.    

1. Rekenkameronderzoeken  

Subsidiebeleid 
Het inzicht subsidieregister wordt periodiek gepubliceerd. De informatiewaarde over beleidsdoestellingen en prestatieafspraken van subsidies wordt met de raad verder ontwikkeld. 

 Wonen  
De woningbouwmonitor wordt periodiek gepubliceerd. De Woonvisie wordt geactualiseerd in een volkshuisvestingsprogramma

Afvalbeleid 
De nieuwe afvalambities worden met de raad ontwikkeld en vastgesteld.  

BOR
De beheersplannen worden gefaseerd geactualiseerd.  

Inburgering 
De monitor inburgering wordt aangevuld met inzicht over de kwaliteit inburgeringsstelsel. 

 Participatie  
Er wordt uitvoering gegeven aan de verbeteragenda Participatie.  

2. Boardletter en accountantsrapportage van de accountant
Periodiek wordt de raad geïnformeerd na de interim en accountantscontrole over de stand van zaken. De focus in 2026 zal liggen in de implementatie en gebruik van de nieuwe systemen waardoor onder andere sprake is van een stijging van de geautomatiseerde controles en interne controle. Hierdoor zal de kwaliteit van de informatie stijgen.  

3. 213a onderzoek 
 
Investeringen
De herijkte nota waardering en afwaardering en de financiële verordening wordt geïmplementeerd in de werkwijze. Door het gebruik van ERPX 2026 wordt de informatiewaarde over de MIP vergroot  

Klachten 
Door het gebruik van zaaksysteem verbetert het proces.  

De uitvoering van het grondbeleid vindt plaats op basis van de nieuwe Nota Grondbeleid Gemeente Vlaardingen 2022, die is vastgesteld door de raad in haar vergadering van 16 juni 2022. In 2026 herzien wij de huidige Nota Grondbeleid 2022. 

Grondbeleid is een gemeentelijk instrument in de ruimtelijke ordening waarmee de gemeente gewenste ontwikkelingen kan bevorderen en ongewenste ontwikkelingen kan beperken. Het kan hierbij gaan om ontwikkelingen met betrekking tot volkshuisvesting (waaronder woningbouwontwikkelingen), economie (groei werkgelegenheid, ontwikkeling van bedrijventerreinen), maatschappelijke voorzieningen (buurthuis, sportterrein) en natuur en milieu (duurzame natuurontwikkelingen en herstructurering van stedelijk gebied). In de Nota Grondbeleid is sprake van situationeel grondbeleid wat betekent dat de gemeente aan de hand van een duidelijk afwegingskader per omstandigheid zal afwegen welke grondbeleidsvorm voor die locatie passend is. Hierdoor kan de rol van de gemeente per locatie verschillen. De Nota Grondbeleid 2022 moet als kapstok worden gezien waaraan uitvoeringsnota’s worden gehangen. Twee vastgestelde uitvoeringsnota’s zien op het zakelijk recht van erfpacht en het (wettelijke) kostenverhaal. Het betreffen uitvoeringsnota’s die door ons college zijn vastgesteld, waarna de genoemde nota’s ter kennisname aan uw raad zijn verzonden. Het is niet ondenkbaar dat in de toekomst meerdere uitvoeringsnota’s aan de Nota Grondbeleid Gemeente Vlaardingen 2022 worden ‘opgehangen’. 

In het jaarrekeningproces van 2024 hebben we opnieuw mooie stappen gezet richting verdere beheersing. Deze voortuitgang is ook door de accountant erkend, wat bevestigt dat we op de goede weg zijn. We bevinden ons in een duidelijke stijgende lijn om steeds meer in control te zijn over de projecten binnen het Meerjaren Programma Grondzaken (MPG). Tegelijkertijd blijven we kritisch naar onszelf kijken en zoeken we actief naar verbeterpunten. Zo is er een nieuw software pakket aangeschaft om de volgende stap te maken in lijn met het nieuwe financiële systeem. Door deze lijn vast te houden, bouwen we komend jaar verder. 

In het algemeen onderscheidt men twee vormen van grondbeleid, te weten: actief grondbeleid en faciliterend (passief) grondbeleid. Het staat iedere gemeente vrij om een keuze te maken in de te hanteren vorm van grondbeleid. 

Actief grondbeleid: De gemeente bezit zelf grond en/of koopt grond aan en is actief betrokken bij het bouw- en woonrijp maken van de grond. Daarna kan de gemeente de kavels verkopen of in erfpacht uitgeven. Het kan gaan om individuele bouwkavels of bedrijfsterreinen, maar ook om complete woningbouwprojecten. 

Faciliterend grondbeleid: De gemeente maakt het mogelijk dat private partijen die een grondpositie hebben een gebied geheel zelf ontwikkelen. De gemeente beperkt zich hierbij voornamelijk tot het maken van een bestemmingsplan (publiekrechtelijk kader) en bij mogelijke grondeigendom van de gemeente in het betreffende gebied, het inbrengen van deze gronden. De kosten die samenhangen met het faciliteren van particuliere ontwikkelingen (op grond die niet van de gemeente is) worden op de exploitanten verhaald door middel van anterieure overeenkomsten. 

Uiteraard zijn er vele tussenvormen mogelijk, waaronder het veel gebruikte PPS model (Publiek Private Samenwerking). De uiteindelijke vorm is steeds afhankelijk van het specifieke project en de taak- en risicoverdeling tussen partijen. Als basis vanuit de Nota Grondbeleid 2022 hanteert de gemeente situationeel grondbeleid, dat wil zeggen dat afhankelijk van de situatie per locatie de gemeente een rol oppakt die varieert van volledig faciliterend tot actief als grond ontwikkelende partij. 

Voor de door de gemeente uit te geven bouwrijpe grond geldt als uitgangspunt een marktconforme grondprijs. De berekening daarvan gebeurt op basis van relevante marktprijzen voor het betreffende type vastgoedobject en onder meer gebruik makend van de methode van de residuele grondwaardebenadering. Naast de residuele grondwaardeberekening is in de Nota Grondbeleid 2022 ook nog genoemd als grondprijsberekening: de kostprijsmethode, de comparatieve methode en vaste grondwaardemethode. Aan de hand van de voornoemde methodieken is een grondquote te bepalen. Gronduitgifte vindt plaats tegen de residuele grondwaarde in de nieuwe bestemming. Deze waarde wordt bepaald door middel van een openbare biedprocedure of, indien dit niet mogelijk is, op basis van een onafhankelijke (comparatieve) taxatie (BBV 2019). Op deze manier kan de marktconformiteit van de grondwaarde worden getoetst en wordt ongeoorloofde staatssteun voorkomen.

1. Grondexploitaties 
   Grondexploitaties betreffen meerjarige toekomstberekeningen. Daardoor kunnen de financiële resultaten door vele, externe en interne, factoren in de loop der jaren veranderen. Grondexploitaties hebben tot doel om bouwrijpe gronden die door de gemeente zijn ontwikkeld uit te geven. 

   Marktomstandigheden en langdurige ruimtelijke procedures kunnen aanleiding zijn tot (grote) afwijkingen ten opzichte van de oorspronkelijke ramingen. Elke grondexploitatie wordt door de gemeenteraad vastgesteld. Elk jaar wordt de raad geïnformeerd over de (grond)exploitaties, via het Meerjaren Programma Grondzaken (MPG). Hierin wordt de stand van zaken en de verschillen t.o.v. voorgaande perioden en de voorziene of verwachte ontwikkelingen, zoals de risico-ontwikkeling, weergegeven. Het MPG is gekoppeld aan de jaarrekening en betreft een actualisering van alle resultaten. De resultaten worden direct meegenomen in de betreffende jaarrekening. Tevens vormt het MPG de basis voor de (meerjaren)begroting. In het onderdeel ‘stand van zaken grond- en bouwexploitaties’ is per grondexploitatie een stand van zaken weergegeven en een (financiële) doorkijk gegeven naar de komende jaren. Het MPG wordt door de gemeenteraad vastgesteld.

   Erfpachtexploitaties

2.  Het jaar 2025 is het eerste jaar waarin alle verzoeken om een erfpachttransactie worden afgewikkeld volgens het met ingang van 1 april 2023 ingevoerde erfpachtbeleid. In 2024 was vooral nog sprake van afwikkeling van de in 2023 gedane collectieve aanbieding aan erfpachters met een tussen 2025 en 2029 aflopende erfpacht, die onder de voorwaarden van het oude erfpachtbeleid is gedaan. Over 2025 zal blijken of de aangepaste spelregels in het nieuwe erfpachtbeleid een positief financieel effect sorteren op het product Erfpacht.

Op basis van een grondbrief worden de grondexploitaties aan het begin van ieder jaar geactualiseerd. Met de uitgangspunten uit deze grondbrief worden de daadwerkelijke inkomsten en uitgaven verdisconteerd in die zin dat daarbij de parameters worden gebruikt zoals weergegeven. Dit geactualiseerd beeld van de eindwaarden van de grondexploitaties wordt via het MPG aan de raad voorgelegd ten behoeve van besluitvorming. De grondexploitaties worden hierbij niet opnieuw vastgesteld. 

Zodra er besluiten zijn genomen over (wezenlijke) wijzigingen in het plan, programma of planning en/of een (wezenlijke) verandering van het resultaat, is dit aanleiding om een herziene grondexploitatie voor te leggen aan de raad. Herzieningen kunnen het gehele jaar door plaatsvinden.

De regels ten aanzien van winstneming op grondexploitaties zijn vastgelegd in het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). Winst moet worden genomen naar rato van de voortgang van een project. Voor winstneming geldt de percentage of completion methode: voor zover gronden zijn verkocht en opbrengsten zijn gerealiseerd kan tussentijds naar rato van de voortgang van de grondexploitatie winst worden genomen. In de praktijk komt het erop neer dat eerder dan in het verleden winst moet worden genomen. Als de prognose van het eindresultaat van een grondexploitatie negatief is, wordt direct, bij vaststelling van de (herziene) grondexploitatie, een voorziening getroffen ter dekking van dit negatieve resultaat. 

Op basis van de door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu ontwikkelde systematiek, zijn de gemeentelijke plankosten van de plannen in beeld gebracht, die door derden worden uitgevoerd (particuliere grondexploitatie). Belangrijk uitgangspunt van deze systematiek is de principe verdeling tussen de kosten die bij de ontwikkelende partij en bij de gemeente thuishoren. Deze verdeling is gebaseerd op het belang dat de gemeente aan de ontwikkeling hecht en op het feit dat de gemeente faciliterend, begeleidend en toetsend is en de ontwikkelaar bijvoorbeeld het stedenbouwkundig plan, de ruimtelijke onderbouwing en het buitenruimteplan opstelt. Als kostenverhaal langs privaatrechtelijke weg (anterieure overeenkomst) niet lukt dan biedt de wet nog de mogelijkheid kosten te verhalen via de publiekrechtelijke weg met behulp van een exploitatieplan. Deze laatste mogelijkheid heeft niet de voorkeur. 

In 2022 is de Nota Kostenverhaal als uitvoeringsnota vastgesteld door het college en aan uw raad ter kennisneming verzonden, waarin verder gesteld wordt hoe naast het verhalen van plankosten ook aandacht wordt besteed aan het verhalen – waar mogelijk - van bovenwijkse voorzieningen, bijdrage in ruimtelijke ontwikkeling en bovenplanse kosten (verevening), op initiatiefnemers van ruimtelijke ontwikkelingen. Deze kosten worden per project bepaald en betrokken in anterieure overeenkomsten.

Elk jaar zal er een overzicht in het MPG worden vervaardigd van alle bouwprojecten waarop kostenverhaal van toepassing is. Net als bij de Nota Grondbeleid zal de Nota Kostenverhaal worden herzien in 2026.

De belangrijkste aspecten uit de voorschriften BBV in het kader van grondontwikkeling worden hieronder toegelicht. 

Vennootschapsbelasting (Vpb) 
Onderzoek heeft geleid tot het standpunt om vooralsnog geen activiteiten uit te voeren die leiden tot Vpb-plicht. Jaarlijks bij het MPG wordt opnieuw getoetst of de gemeente wel/niet valt onder de Vpb-plicht. 

Rente op grondexploitaties 
Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) schrijft voor dat toe te rekenen rente aan grondexploitaties de werkelijke rente moet zijn. Voor de gehele looptijd van de grondexploitaties is de rente geraamd op 0,5%, conform de Nota Grondbeleid 2022 en de Grondbrief 2025. Voor de doorrekening van de grondexploitaties wordt standaard de gehanteerde interne rekenrente gebruikt die vervolgens aan het eind van het jaar eventueel gecorrigeerd moet worden op de werkelijke rente van dat afgelopen jaar. Hierdoor kan een verschil in de geraamde rente en de werkelijke geboekte rente ontstaan. De gevolgen hiervan worden meegenomen bij de actualisaties van de grondexploitaties. 

Stand van zaken grondexploitaties 
Hieronder volgt een korte stand van zaken met betrekking tot elke grondexploitatie. In de rapportage is rekening gehouden met de mogelijke risico’s die van invloed kunnen zijn op het financiële resultaat van de grondexploitaties. Deze risico’s zijn zorgvuldig geanalyseerd en meegenomen in de overwegingen.

Vergulde Hand West
Begin 2024 is de grondexploitatie van Vergulde Hand West fase 1 herzien. Op Vergulde Hand West wordt een bedrijventerrein gerealiseerd. De ontwikkeling is opgedeeld in twee gedeelten.
In het eerste gedeelte zal het hoogheemraadschap van Delfland op de grond die zij van de gemeente koopt, een nieuwe afvalwaterzuiveringsinstallatie (AWZI) realiseren. De start bouw is in april 2027 en de levering van de grond is in Q1 2027. Het niet voor de AWZI benodigde oostelijke deel van de locatie Vergulde Hand West zal worden bestemd voor overige bedrijfsactiviteiten. Een deel van dit gebied, een kavel grond van ongeveer 9.000 m² tussen de George Stephensonweg en de James Wattweg is tijdelijk in erfpacht verhuurd aan Tradiro B.V., die daar tijdelijke huisvesting voor arbeidsmigranten realiseert. Na afloop van de erfpachttermijn valt deze kavel terug aan de gemeente en kan de grond als bedrijfskavel(s) door de gemeente worden verkocht. College en raad hebben besloten de opvang van Mrija voort te zetten voor 800 mensen aan de westkant van de Stephensonweg. Deze voortzetting vindt alleen plaats als er overeenstemming is over financiering vanuit het Rijk. De intentie is om de huisvesting voort te zetten tot de inwerkingtreding van de nieuwe AWZI. Dit betekent dat de uitgifte van de bedrijfskavels aan de westzijde van de Stephensonweg vanaf 2031 kan plaats vinden.

Fortunapark
Op 19 december 2023 is het bestuurlijk besluit genomen de overeenkomst met Timpaan te bekrachtigen inzake de ontwikkeling van het Fortunapark. Bij de verdere uitwerking van de gebiedsontwikkeling is de verkeerstechnische ontsluiting uitgewerkt met verkeersonderzoeken en afwegingen van mogelijke varianten. 

Uiteindelijk is voor de verkeerontsluiting van het gebied gekozen voor de variant met aansluiting direct op de Marathonweg. De financiering van deze verkeerstechnische ontsluiting (€ 1,4 mio) was nog niet opgenomen in de grondexploitatie. Budget hiervoor wordt gevonden in een donatie van Timpaan, het inzetten van WBI subsidie en financiering binnen de grondexploitatie. Tevens wordt het aantal woningen verruimd door het toevoegen van 15 bereikbare woningen. De residuele grondwaarde van deze toegevoegde woningen wordt eveneens benut voor de financiering van de verkeerstechnische ontsluiting.

De aansluiting rechtstreeks op de Marathonweg maakt het noodzakelijk geluidwerende voorziening te treffen ter afscherming van de oostelijk van het plangebied gelegen Indische Buurt. Ook de financiering van deze maatregel vindt plaats uit het budget van de verkeerstechnische ontsluiting.
 
Mede als gevolg van de geluidwerende voorziening zijn in het participatietraject bedenkingen en bezwaren naar voren gekomen en is de vaststelling van de te nemen maatregelen ruimtelijke ordening vertraagd met minimaal 1 jaar.

De Nieuwe Vogelbuurt (Holy Zuidoost) 
De gebiedsontwikkeling van de Nieuwe Vogelbuurt (v.h. Holy Zuid Oost) bevindt zich in de eindfase. Het programma voor de woningbouw is afgerond en gerealiseerd. Investeringen vinden nog plaats in de openbare ruimte voor het woonrijpmaken rondom de laatste opgeleverde woningen aan de Talingstraat en de Wielewaalstraat, de voltooiing van de Kindervallei, het ophogen van de infrastructuur van de Roerdompstraat, de Rietgansstraat en de Spechtlaan en het reconstrueren van de Sperwerlaan.
 
In 2025 wordt de eindafrekening met Waterweg Wonen opgesteld op basis van de gebiedsovereenkomst en het addendum. Voorgesteld wordt het resterende budget voor de investeringen in de openbare ruimte, voor de werkzaamheden zoals hierboven beschreven, over te hevelen naar het uitvoerende team binnen de gemeente Vlaardingen. Daarmee kan de grondexploitatie naar verwachting eind 2025 worden afgesloten en in het MPG 2026 worden gerapporteerd.

Westwijk Centrum Nieuw
De gezamenlijk met Ipse de Bruggen uitgezette tender voor de gebiedsontwikkeling is in 2025 gestart. Na beantwoording van vragen en aanscherping van de uitvraag wordt de tender voortgezet met drie geselecteerde partijen die zich voorbereiden op het doen van een propositie (stand van zaken juli 2025). Het financiële resultaat van de tender wordt in de grondexploitatie verwerkt bij het MPG 2026.

Fase A (Klaproos) van de gebiedsontwikkeling Heemtuinen is uitverkocht. Fase B (Boeterbloem) is in verkoop gegaan. Per juli 2025 is circa 60% van deze woningen verkocht. De omgevingsvergunning is aangevraagd.

Voor fase C (Crocus) is de duurzaamheidsambitie neergelegd om de woningen Paris Proof te realiseren. Deze ambitie veroorzaakt vertraging bij de realisatie van de woningen door de keuze de woningen te realiseren met houtbouw. De financiële gevolgen van de vertraging worden in de grondexploitatie verwerkt bij het MPG 2026.

Jumbo de Loper
In de gemeenteraad van 15 mei 2025 zijn de grondexploitatie, de anterieure overeenkomst en de grondovereenkomst voor de locatie Jumbo de Loper vastgesteld. De grondexploitatie kent een negatief resultaat van € 181K op eindwaarde waarvoor in de raadsvergadering tevens een voorziening is getroffen.

AJ Realestate is de erfpachter van het perceel waar de huidige supermarkt op is gevestigd. FiMek is de ontwikkelende partij van deze locatie waar 60 woningen worden gerealiseerd een parkeerdek en een uitbreiding van het bestaande winkeloppervlak met 900 m2. De huidige gevestigde supermarkt wordt geëxploiteerd vanuit supermarktketen Jumbo.
De gemeente Vlaardingen voert het bouw- en woonrijpmaken uit welke onderdeel vormen van de grondexploitatie. De verkeerstechnische ontsluiting voor deze ontwikkeling wordt aangepast en in financiële zin aangelegd vanuit het hiervoor ingerichte krediet. 

De benodigde maatregelen voor wat betreft ruimtelijke ordening moet nog worden getroffen. Hiervoor wordt de komende periode benut voor het door FiMek te voeren participatietraject. Vervolgens kan het proces rondom de maatregelen voor wat betreft ruimtelijke ordening worden doorlopen. 

Zwanensingel
In het raadsvoorstel van d.d. 19 december 2024 is besloten tot het openen van de grondexploitatie Zwanensingel. Het programma binnen deze grondexploitatie voorziet in de realisatie van 150 woningen. De oplevering van deze woningen wordt verwacht in 2029.

Begin 2025 is de gemeente gestart met het bouwrijp maken van de kavel voor het project. Inmiddels is de verkoop van 32 woningen in fase 1 van start gegaan. Naar verwachting zal de bouw van deze woningen starten in 2026. 

De gebiedsexploitatie Rivierzone is op 9 maart 2023 door uw raad vastgesteld. Hierin zijn de twee grondexploitaties Stationsgebied Centrum en Eiland van Speyk opgenomen.

Stationsgebied Centrum (Nieuw Sluis)
De ontwikkeling van dit project maakt, samen met de ontwikkeling in Eiland van Speyk, deel uit van de uitvraag voor het Kerngebied Rivierzone, waarvoor één ontwikkelaar is geselecteerd. Vanwege de provinciale vraag naar meer woningen onderzoeken we, zodra de definitieve afspraken over aangepaste programmering Eiland van Speyk zijn vastgelegd, samen met CRV de mogelijkheden om het woningprogramma verder te optimaliseren. Op basis van het contract omvat het resterende programma 78 eengezinswoningen en 25 appartementen, maar uit stedenbouwkundige verkenningen blijkt dat er potentieel ruimte is voor circa 345 appartementen.
Het deelgebied Galgkade, waar 142 eengezinswoningen zijn gerealiseerd, is al enkele jaren geleden opgeleverd. Hiermee komt het oorspronkelijk contractueel vastgelegde totaal op 245 woningen. Indien het woningprogramma geoptimaliseerd wordt, zou dit aantal kunnen groeien naar 487 woningen. De deelgebieden Spoor & Sluis en Parallelweg zijn nog niet definitief uitgewerkt in een stedenbouwkundig plan, inclusief programma en financiële gevolgen. Zodra dit proces is afgerond, worden de plannen en de aangepaste grondexploitatie ter vaststelling aan de gemeenteraad voorgelegd. Daarna kunnen de benodigde ruimtelijke procedures worden doorlopen om de geplande woningen te realiseren.

Op basis van de huidige planning wordt verwacht dat de grondexploitatie eind 2028 wordt afgesloten.

Eiland van Speyk
Ook deze ontwikkeling maakt deel uit van het Kerngebied Rivierzone. In 2020 heeft de ruimtelijke onderbouwing voor het bestemmingsplan geleid tot een nieuw stedenbouwkundig plan, waarin een groter bouwprogramma van 540 tot 646 woningen is opgenomen. Inmiddels zijn de beroepsprocedures bij de Raad van State afgerond en is het bestemmingsplan onherroepelijk. De financiële gevolgen van een bouwprogramma met circa 576 appartementen zijn nog in onderzoek. Op basis van de huidige planning wordt verwacht dat de grondexploitatie eind 2028 wordt afgesloten.    

Prognose resultaten grondexploitaties 
Voor de grondexploitaties die een negatief eindresultaat hebben, is direct bij de vaststelling een voorziening getroffen. Deze voorziening wordt jaarlijks aangepast aan het resultaat van de negatieve grondexploitatie. Als een grondexploitatie zich in de loop der jaren ontwikkelt van een positieve naar een grondexploitatie met een negatieve eindwaarde wordt er ook een voorziening getroffen. 

De strategische gronden binnen de categorie Materiële Vaste Activa (MVA) omvatten de gronden die eigendom zijn van de gemeente en deel uitmaken van de ontwikkelingen in de Rivierzone. De gemeente is afhankelijk van de afspraken met (toekomstige) ontwikkelaars over wie verantwoordelijk is voor het bouw- en woonrijp maken van deze gronden. Op basis van deze afspraken zullen er grondexploitaties moeten worden opgesteld. De boekwaarde van deze gronden zal hierbij worden toegevoegd aan de betreffende grondexploitatie.

Het gaat om de locaties Parallelweg 2, Touwbaankwartier en Westhavenkade tegenover de Pelmolen (Maaswijk). Alle drie deze locaties zullen, volgens de afspraken vastgelegd in het addendum bij de Koop, Ontwikkel- en Realisatieovereenkomst voor het Kerngebied Rivierzone, verkocht worden aan CRV.

Om de beleidsdoelen van de gemeente Vlaardingen te kunnen realiseren, wordt, indien dit wenselijk wordt geacht, een belang genomen in een organisatie die aan de doelverwezenlijking kan bijdragen. De huidige wet- en regelgeving (BBV) verplicht onze gemeente om in de begroting en de jaarstukken aan te geven in welke privaatrechtelijke en publiekrechtelijke organisaties zij een bestuurlijk en/of financieel belang heeft.

Van een bestuurlijk belang is sprake als de gemeente een zetel in het bestuur van een organisatie bekleedt en/of stemrecht heeft in een vergadering van belanghebbenden. Van een financieel belang is sprake als er door de gemeente aan een organisatie financiële middelen beschikbaar zijn gesteld die verloren kunnen gaan in geval van een faillissement of als financiële problemen van een organisatie kunnen worden verhaald op de gemeente.

Inzicht in de gang van zaken bij verbonden partijen is nodig uit hoofde van bestuurlijke, beleidsmatige en/of financiële belangen. Op basis van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) is een aantal financiële kengetallen weergeven per verbonden partij: de omvang van het eigen vermogen, het vreemd vermogen en het resultaat. 

De gemeenteraad heeft op 6 april 2023 de Nota Implementatie Wijziging Wet gemeenschappelijke regelingen vastgesteld. Deze nota geeft inzicht in de aanvullende sturingsmogelijkheden die de wetswijziging per 1 juli 2022 biedt én beschrijft hoe daar in Vlaardingen invulling aan wordt gegeven.
Dit betekende ook de doorstart van het onderzoek naar de mate en mogelijkheden voor sturing en controle op andere verbonden partijen dan de gemeenschappelijke regelingen. Daarin wordt o.a. bezien of de aanpak met risicoprofielen ook voor deze deelnemingen passend is. De planning is dit onderzoek, na evaluatie van het werken met de risicoprofielen, tweede helft 2025 aan de raad aan te bieden. In navolgend overzicht is voor de gemeenschappelijke regelingen aangegeven welk sturingspakket op grond van het betreffende risicoprofiel is toegekend.

De financiële risico’s van de vennootschappen zijn beperkt tot het aandelenbezit van de gemeente. Bij een faillissement van een vennootschap daalt de waarde van dit bezit tot nihil. De financiële risico’s van de gemeenschappelijke regelingen hebben geen beperking. Bij een faillissement worden de deelnemers van de gemeenschappelijke regeling volgens de verdeelsleutel aangeslagen voor eventueel resterende schulden na verkoop van de bezittingen. Gezien de aard van de werkzaamheden van de verbonden partijen is de kans op een faillissement van zowel de vennootschappen als de gemeenschappelijke regelingen klein. Uitgesloten is het niet.

Per 2016 vallen uitsluitend door de gemeente beheerste entiteiten (verbonden partijen) ook onder de vennootschapsbelastingplicht (vpb-plicht) voor overheidsondernemingen. Dit betekent dat ze aan diverse extra fiscale verplichtingen moeten voldoen, wat mogelijk resulteert in een jaarlijkse vpb-afdracht.
In de jaarrekeningen van de verbonden partijen is opgenomen wat de stand van zaken is ten aanzien van de vpb-plicht.

Op grond van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) zijn we verplicht om in de paragraaf verbonden partijen een overzicht van de verbonden partijen op te nemen onderverdeeld naar gemeenschappelijke regelingen, vennootschappen en coöperaties, stichtingen en verenigingen en overige verbonden partijen. In de tabel met financiële positie verbonden partij is het eigen vermogen en het vreemd vermogen per 31-12-2024 en het gerealiseerde resultaat over 2024 opgenomen. Op de volgende pagina’s vindt u het overzicht waarin de voorgeschreven informatie is opgenomen.