Wonen is één van de basisthema's in het coalitieakkoord en heeft een relatie met alle stadsprogramma's. In de Woonvisie (2021) staan de ambities van waaruit we werken. De woningnood is onverminderd groot. De veranderende omstandigheden op de woningmarkt - door stijgende salarissen in combinatie met een blijvend woningtekort, veranderende hypotheekrente en aanhoudende personeelskrapte - blijven in 2026 de nodige extra aandacht vragen.
Het thema Wonen gaat verder dan alleen bouwen. Naast het bouwen van woningen is het creëren van leefbare wijken een belangrijk onderwerp. Thema’s die hierbij aansluiten zijn; de herstructureringsopgave van de sociale voorraad in met name de Westwijk en Ambacht, wonen en zorg, particuliere woningverbetering en verduurzaming en hernieuwde focus op de aandachtsgebieden.
De ambities en acties van Wonen als basisthema hebben raakvlakken met alle benoemde stadsprogramma's in het Vlaardingse coalitieakkoord. Meer specifiek zijn de stadsprogramma's Rivierzone, Binnenstad en Westwijk relevant vanwege de aantallen woningbouw en herstructurering; is het programma Nieuwe Energie relevant vanwege de verduurzaming van de gebouwde omgeving, het programma Leefbaar Vlaardingen vanwege de aanpak woonoverlast, het programma Veilig Vlaardingen vanwege het creëren van een veilige woonsituatie en het programma Zorgzaam Vlaardingen vanwege de relatie tussen wonen en zorg.
Rijksbeleid Volkshuisvesting
Het kabinet is inmiddels demissionair, maar de volkshuisvestingsonderwerpen zijn niet controversieel verklaard. De wens om meer sturing te geven aan volkshuisvesting is onverminderd groot. De wet versterking regie volkshuisvesting is in juli 2025 door de Tweede Kamer aangenomen en zal na behandeling in de Eerste Kamer zeer waarschijnlijk op 1 januari 2026 in werking treden. Deze wet introduceert onder andere een verplicht gemeentelijk volkshuisvestingsprogramma. Dit programma wordt in 2026 ontwikkeld en komt met ingang van 1 januari 2027 in de plaats van de woonvisie, woonzorgvisies voor ouderen en aandachtsgroepen met de bijbehorende uitvoeringsprogramma’s. Vooralsnog gaan we in 2026 verder op de ingezette koers om onze Woonvisie uit te voeren. Het wetsvoorstel om de voorrang van statushouders bij woningtoewijzing van sociale huurwoningen te schrappen ligt voor advies bij de Raad van State. Adviezen van de commissie STOER resulteren in een wijziging van regelgeving, waardoor procedures worden vereenvoudigd en bouweisen versoepeld. Wij volgen nauwgezet de landelijke ontwikkelingen en passen die waar mogelijk toe in Vlaardingen, wat in overeenstemming is met de aangenomen motie Schrappen, schrappen, schrappen (VVD). Dit vraagt nadrukkelijk extra inzet en soms ook bijsturing om kansen te verzilveren.
Met de financiële middelen en ondersteuning vanuit het Rijk zijn er mogelijkheden om het tempo erin te houden. Vanuit de nieuwe regeling realisatiestimulans zal de gemeente in de periode 2026 tot en met 2030 € 7.000 per betaalbare woning ontvangen waarvan de bouw is gestart, uitgezonderd woningen waarvoor al een subsidie is ontvangen. De bovengrens voor een betaalbare woning is een € 405.000. Met deze middelen, die in het vierde kwartaal 2026 voor het eerst worden ontvangen, wordt in de loop van 2026 via een apart raadsvoorstel een bestemmingsreserve gevormd (reserve Woningbouw), waarmee we publieke tekorten in toekomstige projecten kunnen gaan dekken.Voor 2026 zijn de te ontvangen rijksmiddelen naar inschatting ongeveer € 900.000. Voor de woningbouwplannen in de binnenstad en de herstructurering Ambacht worden in de tweede helft van 2025 nieuwe subsidieaanvragen Woningbouwimpuls gedaan.
Regionale woningmarktafspraken
Vlaardingen levert haar bijdrage aan het geactualiseerde Regioakkoord 2022 conform de ambities uit de Woonvisie. Aansluitend hierop zijn ook regionale woningbouwafspraken gemaakt met het Rijk in de zogenoemde Realisatieagenda regio Rotterdam. Naast de ambities voor de woningproductie is de zogenoemde 'fair share' van de sociale en middeldure woningbouw onderdeel van deze afspraken. Vlaardingen heeft per 1 januari 2025 samen met 10 regiogemeenten van het Samenwerkingsverband Wonen regio Rotterdam een nieuwe Samenwerkingsovereenkomst vastgesteld voor de duur van de woningmarktafspraken tot 2031. Daarnaast is de nieuwe verordening woonruimtebemiddeling regio Rotterdam 2025 vastgesteld. Deze verordening geeft gemeenten (nog) meer ruimte voor lokaal maatwerk. Zo zal in Vlaardingen per 1 januari 2026 naast de sociale corporatiewoningen ook de betaalbare nieuwbouw koopwoningen onder de verordening gaan vallen. Hiermee kan voorrang worden verleend aan lokaal woningzoekenden en zorgen we voor betere kansen voor doorstroming en behoud van draagkrachtige inwoners in de stad.
Opgave Aandachtsgebieden
Vlaardingen heeft meerdere gebieden aangemerkt als aandachtsgebieden, waar door gestapelde problematiek de woon- en leefomgeving zowel sociaal als fysiek niet optimaal is. Er wordt intensiever ingezet op structurele verandering in deze kwetsbare gebieden met als doel ontwikkelen van draagkrachtige, veilige woon- en leefomgevingen door onder andere te zorgen voor goede kwalitatieve woningen, in een divers aanbod. Net als het ontwikkelen van een groene, toegankelijke, veilige buitenruimte zoals beschreven in programma Leefbaar Vlaardingen. Tegelijkertijd wordt gewerkt aan het vitaliseren van (buurt)netwerken, mede door ontmoeten en verbinden te stimuleren en te faciliteren, wat aansluit bij de visie in de stadsprogramma’s. Ook investeren we in het ontwikkelen van methodieken voor sociale interventies.
Op basis van data zoals de Leefbaarometer en overlastmeldingen monitoren we de leefbaarheid in VOP, Muwi en de Hoofdstedenbuurt en onderzoeken we of een extra aanvraag voor de Wet bijzondere maatregelen grootstedelijke problematiek (Wbmgp) wenselijk en haalbaar is.
Arbeidsmigranten
Met de huidige grote tekorten aan personeel op de arbeidsmarkt zijn arbeidsmigranten onmisbaar in diverse maatschappelijke en economische sectoren. Om te voorkomen dat arbeidsmigranten worden uitgebuit en de druk op de leefbaarheid in de toch al kwetsbare wijken te verminderen, heeft in het verleden de gemeenteraad besloten om drie kwalitatief goede locaties te realiseren met in totaal 300 woonunits voor tijdelijke arbeidsmigranten. Twee locaties (De Elementen en Deltaweg) zijn (bijna) gereed. De locatie op de James Wattweg opent in 2026. We hebben hierover langlopende afspraken gemaakt in een convenant met een aantal huisvesters en uitzendbureaus. Momenteel wordt er opnieuw invulling gegeven aan een convenant.
Starterslening
De starterslening blijkt een belangrijke aanjager waarmee starters worden geholpen een (nieuwbouw-)woning te kopen. Vanwege de grote vraag naar de lening is voor 2026 een bedrag van 1,4 miljoen gereserveerd om starters te kunnen helpen. Daarnaast is per 1 juli 2025 het Nationale Fonds Betaalbare Koopwoningen opgestart. Dit fonds is bedoeld voor nieuwbouwwoningen tot de betaalbaarheidsgrens en kan een korting op de koopprijs van maximaal € 70.000,- betekenen. Ontwikkelaars en woningcorporaties kunnen een aanvraag doen om via het fonds betaalbare woningen met een koperskorting te verkopen. Nieuwbouwprojecten die gebruik maken van de Nationale Fonds Betaalbare Koopwoningen komen niet meer in aanmerking voor de starterslening.
Omgevingsvisie
De omgevingsvisie Vlaardingen 2040 is op 12 juni 2025 vastgesteld. De omgevingsvisie is een dynamisch document waarin is opgenomen hoe we omgaan met de beperkte fysieke ruimte in de stad, wat daarbij belangrijk is en wat de ambities en doelen van de stad zijn. Alle belangrijke ontwikkelingen en uitdagingen in onze leefomgeving zijn op een rij gezet. Het gaat om zaken zoals wonen, werken, natuur, klimaat en energie. Wij blijven kijken naar de ontwikkelingen op deze gebieden. In de omgevingsvisie zijn drie overkoepelende kernambities voor Vlaardingen benoemd:
Vlaardingen is sociaal, aantrekkelijk en gezond:
Vlaardingen streeft naar een inclusieve woonstad waar iedereen zich thuis voelt. De focus ligt op het verbeteren van leefbaarheid en gezondheid, met bijzondere aandacht voor gebieden zoals de Binnenstad, Rivierzone en Westwijk. Hierbij wordt ingezet op het creëren van groene, toegankelijke en veilige buitenruimtes en het versterken van sociale netwerken.
Vlaardingen is toekomstbestendig:
Vlaardingen wil voorbereid zijn op toekomstige uitdagingen zoals klimaatverandering en de energietransitie. Dit wordt nagestreefd door het verbinden van groene en blauwe structuren (natuur en water), het stimuleren van duurzame mobiliteit en het creëren van ruimte voor schone energieopwekking. Ook worden er hoge ambities gesteld aan nieuwbouwprojecten. We blijven op de hoogte van de nieuwste en beste bouwtechnieken. Hierdoor kunnen wij ontwikkelen in uitdagende gebieden zoals Park Vijfsluizen, het Zwanenpark en Fortunapark.
Vlaardingen is innovatief:
Vlaardingen zet in op een vitale economie met goed opgeleide inwoners die aansluiten bij de behoeften van de lokale arbeidsmarkt. Er wordt geïnvesteerd in sterk onderwijsaanbod, met een focus op mbo-opleidingen in sectoren zoals food, zorg en techniek, om zo de innovatiekracht van de stad te versterken.
Omgevingsprogramma’s
Het omgevingsprogramma is een nieuw beleidsinstrument binnen de Omgevingswet bedoeld om ambities uit de omgevingsvisie te realiseren middels concrete acties. Het programma richt zich op de korte termijn (meestal vier jaar) en is uitvoeringsgericht. De wet stelt dat gemeenten verplicht bepaalde programma’s moeten opstellen, zoals op het gebied van geluid, warmte of volkshuisvesting. Daarnaast mag de gemeente ook vrijwillig programma’s opstellen over specifieke thema’s of gebieden. Het college is verantwoordelijk voor het vaststellen van deze programma’s, waarbij participatie met inwoners, ondernemers en andere bestuursorganen belangrijk is. Om de voortgang te bewaken, moeten de maatregelen meetbaar zijn en gemonitord worden. Vlaardingen werkt met een standaard werkwijze en format, zodat alle programma’s overzichtelijk en vergelijkbaar worden uitgewerkt. Er wordt zoveel mogelijk aangesloten op de bestaande beleidscyclus en participatiestructuur. In 2026 wordt gewerkt aan de volgende programma’s:
- het gebiedsgerichte omgevingsprogramma Westwijk;
- het thematisch omgevingsprogramma Mobiliteit en bereikbaarheid;
Daarnaast willen we de volgende omgevingsprogramma’s vaststellen:
- het Volkshuisvestingsprogramma
- het omgevingsprogramma Binnenstad
Omgevingsplan
Vlaardingen heeft tot 1 januari 2032 de tijd om te komen tot een gemeentedekkend definitief omgevingsplan. In dat omgevingsplan moeten niet alleen de oude bestemmingsplannen omgezet worden in de nieuwe systematiek van de Omgevingswet, maar ook gedeeltes van gemeentelijke verordeningen en de zogenaamde 'Bruidsschat' (landelijke regelgeving die bij inwerkingtreding van de Omgevingswet is overgedragen aan de gemeenten). In 2025 is Vlaardingen gestart met een gebiedsgerichte en gefaseerde transitie, beginnend met een testgebied in Holy Zuidwest, waarna stapsgewijs bestemmingsplannen en de Bruidsschat worden omgezet. De transitie verloopt in beginsel beleidsneutraal, maar in de praktijk zijn inhoudelijke aanpassingen soms noodzakelijk vanwege o.a. landelijke instructieregels en technische vereisten. De verwachting is dat begin 2026 de eerste wijziging van het omgevingsplan kan worden vastgesteld. In 2026 ligt de focus verder op het opstellen van de Verordening Fysieke Leefomgeving (VFL). De VFL regelt de aspecten van de fysieke leefomgeving binnen de context van de Omgevingswet en is gericht op duurzame ontwikkeling en het beschermen van het milieu. Tegelijk wordt gewerkt aan de uitrol van het omgevingsplan, waarbij – als resultante van de wetgeving- de focus ligt op het de toegankelijkheid van het omgevingsplan binnen het nieuwe digitale stelsel. Daarnaast wordt aandacht besteed aan het ontwikkelen van toepasbare regels en het versterken van de interne organisatie en samenwerking met bestuurlijke partners.
Particuliere woningverbetering
Particuliere woningverbetering in Vlaardingen wordt op een integrale manier benaderd omdat het zoveel meer omvat dan alleen woningen. Meerdere teams en taakstellingen dragen bij aan het vergroten van het woongenot voor de Vlaardingers waardoor dit niet los kan worden gekoppeld van onderwerpen als verduurzaming, energietransitie, natuurinclusief, klimaatadaptief, levensloopbestendig maar ook sociale cohesie Daarom zal de aanpak van de bestaande woningvoorraad een belangrijk onderdeel worden in het verplichte volkshuisvestelijkprogramma onder de verwachtte Wetversterking regie volkshuisvesting.
De uitvoering van particulier woningverbetering ligt bij het Woon- en Energieloket (voorheen het Servicepunt woningverbetering). Wij werken onder andere aan het project om VvE’s in de VOP en Centrum Noord te ondersteunen bij de aanpak van achterstallig onderhoud en verduurzaming. Hiervoor is een SVN stimuleringslening beschikbaar gesteld door de gemeente, waaruit VvE’s tegen een lage rente kunnen lenen om aan de slag te gaan met het verbeteren van hun VvE. Voor het gebied van VOP en Centrum is in totaal € 3,7 miljoen beschikbaar via het fonds en die verloopt kostenneutraal. Afgelopen jaar zijn er vijf leningen verstrekt aan VvE’s in Vlaardingen. In 2026 wordt ingezet om meer stimuleringsleningen te verstrekken aan VvE’s. Daarnaast is er een externe partij ingehuurd, die actief de VvE’s ondersteunen en helpen bij het doorlopen van de verschillende fasen van het opstellen van een meerjarenonderhoudplan naar uitvoering. Het Woon- en Energieloket doet nog veel meer zoals bijvoorbeeld verschillende cursus-avonden voor VvE’s, inloopuren draaien en het bijhouden van de website met informatie op het gebied van onderhoud en verduurzaming.